مجله نماوا، نغمه خدابخش

در نخستین مواجهه با سریال «داوینچیز» نام کارگردان آن افشین هاشمی جلب توجه می‌کند؛ کارگردانی که اولین ساخته‌اش، «شبکه مخفی زنان»، در نماوا عرضه شد و با وجود بالا و پایین‌ها توانست جایگاه خود را در میان مخاطبان بیابد.

از ویژگی‌های آثار افشین هاشمی نگاه طنازانه او به موضوعات جدیِ اجتماعی است. ظرافتی که در بیان و طرح معضلات جامعه دارد آثار او را از دیگر آثار مشابه متمایز کرده و توجه مخاطب را به ریزه‌کاری‌های موجود جلب می‌کند.

هاشمی در اولین مجموعه، نقبی به گذشته می‌زند و جامعه آن روزگار، سال ١٣١٠،  را  به تصویر می‌کشد و نقد می‌کند و در سریال تازه‌اش جامعه کنونی را به انتقاد می‌گیرد. گویی هر زمان و دوره‌ از تاریخ این سرزمین را با ذره‌بین مخصوص خود به نظاره می‌نشیند و با لحن متفاوت آنرا به نمایش می‌گذارد.

در «شبکه مخفی زنان» با تیتراژی خاص و طنازانه به معرفی بازیگران و اشاره به نقش و کاراکتر آنها در روایت پرداخته و این‌بار در «داوینچیز» در پرانتزی مقابل اسم هر بازیگر خصوصیات و صفت فردی او را یادآور شده و تیتراژ قابل توجهی خلق کرده است.

 نریشن ابتدایی با لحنی خودمانی و طنزآمیز با صدای کارگردان در اولین مجموعه و در آغاز هر قسمت شنیده می‌شود و قسمت اول «داوینچیز» نیز در سکانس آغازین اطلاعاتی کوتاه از شخصیت‌ها و موقعیتشان به همان شکل، نریشن با صدای افشین هاشمی، در اختیار بیننده قرار داده و سرخوشی اولیه را به مخاطبش منتقل می‌کند. گویی شروعی اینچنینی، امضایی است منحصر به فرد از افشین هاشمی در آثارش!

هر دو اثر علاوه بر پایبند بودن به روایت اصلی نگاه ریزبینانه به نکات مهم و وقایع اجتماعی دارد و در موقعیتی کمدی، حرف‌های جدی خود را به تصویر می‌کشد.

به لحاظ ساختار و فرم همگام و هماهنگ با زمان قصه (اولی زمان گذشته و دومی زمان حال) پیش می‌رود تا به باورپذیری روایت کمک کرده و همراهی مخاطب را باعث شود. هاشمی بدلیل علاقه‌اش به موسیقی چون کاراکتری تاثیرگذار پر و بال داده است. گروه سه نفره ولشدگان در «شبکه مخفی زنان» با اجراهایی جذاب، و تک پسر قصه «داوینچیز» که گاه با ساز و گاه بدون ساز، آواز سر می‌دهد از دیگر جذابیت‌ها و نقاط اشتراک دو سریال است.

تفاوت آنها اما در تعدد شخصیت‌ها و موضوعاتی است که در آنها طرح می‌شود. در اولین اثر موضوع جامع‌تری را مورد هدف قرار داده است. مشکلات زنان در طبقات مختلف اجتماعی را مطرح کرده و در کنار آن به وقایع مهم تاریخی اشاره می‌کند. بدین جهت تعدد کاراکترها، تنوع فضا و صحنه‌ها و داستان‌های ریز و درشت را می‌طلبیده و در اثر جدید به‌طور خاص به زندگی یک زوج از زمان آشنایی‌شان تا چند سال پس از ازدواج پرداخته و با توجه به نیاز قصه، شخصیت‌ها معدودتر و فضای روایت شکل ساده‌تری نسبت به ساخته قبلی دارد.

«داوینچیز» عاشقانه‌ای است ساده که قصه‌ی سرراست و ساده‌ای دارد. در سه قسمت نمایش داده شده به قصه اولیه و خط داستانی خود وفادار مانده و نکته قابل توجه داستانک‌ها و نقدهای اجتماعی است که در خلال روایت طرح و عنوان می‌کند نکاتی که قابل تأمل  است. فقر فرهنگی، فقر هنری، فقر اجتماعی، عدم رسیدگی مسئولان به مشکلات جامعه، عدم آگاهی مسئولان مربوطه به آثار هنری، عدم رسیدگی به مکانی چون موزه که بر اثر بی‌توجهی به آشفته بازاری تبدیل شده، سرمایه‌های به هدر رفته، وجود افراد بی‌لیاقت و ناکارآمد در رأس امور، سادگی و ساده لوحی افراد زیردست، نگاه محدود و دنیای کوچکشان و توقعات ناچیزشان و تفاوت فاحش رفتاری و شیوه زندگی بین قشرهای مختلف جامعه از جمله موضوعاتی است که گاه بی‌پرده و گاه در لفافه به آنها اشاره می‌شود.

«داوینچیز» پُر از حسرت است. حسرت ناسپاسی‌ها، حسرت نرسیدن‌ها، حسرت نداشتن‌ها، حسرت آرزوهای بر باد رفته، حسرت سقفی هر چند ساده برای زندگی و حسرت داشتن حریم خصوصی که حق طبیعی آدمی است. سازندگان این مجموعه با نگاهی جسورانه انگشت اشاره‌ی خود را به سمت معضلاتی برده‌اند که در ادامه روشن‌تر شده و قابل تفکر است.

نکته جذاب دیگر در «داوینچیز» بخش بازیگری آن است. سیما تیرانداز و سام درخشانی با حضوری متفاوت از نقش آفرینی‌هایشان در دیگر آثار شخصیت‌های اصلی و دوست داشتنی «داوینچیز» هستند. عاشقانه‌هایشان، ساده لوحی‌هایشان، وراجی‌هایشان، نقشه کشی‌هایشان و در کل حضورشان در کنار یکدیگر به باورپذیری شخصیت‌های ملیحه و پرویز کمک کرده و حس سرزندگی و همراهی مخاطب را باعث شده و اکت‌های به جا و طنزگونه این دو کاراکتر، تلخی موقعیت را به طنزی دلنشین بدل کرده است. بطور خاص به صحنه‌ای در ابتدای قسمت دوم می‌توان اشاره کرد که ملی و پرویز به ارزش تابلویی که پیدا کرده‌اند پی برده و بخاطر موقعیت از دست رفته ناله و شیون سر می‌دهند و خود را به باد انتقاد می‌گیرند. بازی سام درخشانی در این سکانس یکی از درخشانترین و جدی‌ترین نقش آفرینی‌های او در قالب طنز است!

قطعا با پیشرفت روایت می‌توان شاهد صحنه‌ها و اتفاقات جذاب و دیدنی در قسمت‌های آتی «داوینچیز» بود.

تماشای «داوینچیز» در نماوا