مجله نماوا، فریبا اشوئی
خانم وکیل (میترا مشیریان) در روزی که با حضور موکلش (ندا) با خوانده پرونده طلاق (محسن) در دفترش ملاقات دارد، با حادثه‌ای غیرمنتظره روبرو می‌شود. حادثه‌ای که شغل و آبرویش را تحت شعاع خود قرار می‌دهد و…
«شریک جرم» یک درام معمایی پلیسی است که در حین بیان روایت اصلی خود (بازخوانی پرونده) در لایه‌های زیرین خود، نقبی هم به آسیب‌های حاد و نوظهور اجتماعی می‌زند. داستان «شریک جرم» بعد از ترسیم یک اوج قریب‌الوقوع، بلافاصله در عرض گسترش یافته و با معرفی شخصیت‌ها، موقعیت‌ها و چیدن پازل‌های گم شده، به ارزیابی و تحلیل اوج و عناصر منتهی به آن می‌پردازد.
ژانر پلیسی معمایی از جمله ژانرهای جذاب و پرمخاطب سینماست که علی‌رغم توجه و اقبال از سوی مخاطب، متاسفانه در ایران مهجور مانده است. شاید به دلیل اهمیت جزئیات در پرداخت و پیچیدگی‌های اجرا است که اغلب فیلم‌سازان ما از کار در حیطه این ژانر، پرهیز دارند و به جز چند نمونه نسبتا موفق، نمونه‌های قابل تامل و توجهی در این‌گونه‌ی خاص وجود ندارند. «آخرین بار کی سحر را دیدی» یکی از نمونه‌های این ژانر در دهه اخیر است که اتفاقا نویسنده آن، امیر عربی؛ نویسنده «شریک جرم» هم هست. با این تفاوت که نویسنده این بار و در این کار خود، پخته‌تر عمل کرده و از کارآگاه بازی دست کشیده و پرونده را به طور امانت به دست یک وکیل سپرده که مسئولیت حقوقی ندارد (شبیه چارلی در سریال «پوکرفیس») و طبیعتا کمی ملایم‌تر، بی‌حاشیه‌تر و با پرهیز از درشت‌نمایی حوادث و جریانات داستان را تعقیب می‌کند. سیاق مجموعه‌های پلیسی معمایی، آشکارسازی حقیقت پنهان در ماجراست. اما ایجاد تعلیق یا معما دو شیوه اجرایی برای جذابیت بیشتر داستان است و البته معما به نوبه خود برای مخاطب جذاب‌تر است. در این مسیر سرنخ‌ها و رویدادهایی هم وجود دارند که کارآگاه اصلی (در این جا خانم وکیل) آن‌ها را دنبال می‌کند. رویدادهایی که منجر به صعود پله‌ای درام شده و سرانجام در گره‌گشایی، حقیقت ماجرا فاش می‌شوند و در ادامه، احیانا هم خانم وکیل باید شگردهایی برای کشیدن پای قانون به ماجرای پرونده مکشوف شده، داشته باشد.
یقینا طراحی و خلق یک لابیرنت پیچیده برای پرونده قتل مطابق الگوی فوق، خلاقیت، نبوغ و هوش خاصی طلب می‌کند. هرچه این نبوغ بیشتر باشد و طراحی جریان اصلی قصه غیرقابل پیش‌بینی و پیچیده‌تر باشد قلاب‌های اثر محکم‌تر خواهد افتاد و اثر با اقبال بیشتری از سوی مخاطب مواجه خواهد شد. اتفاقی که پیش‌بینی آن برای این مجموعه هنوز خیلی زود است اما تا همین جای کار هم می‌توان گفت که تا حدودی این مهم، رقم خورده است.
مازیار میری کارگردان سریال «شریک جرم» پیشتر نیز با ساخت سریال «گاوصندوق» (۱۳۸۸) در ژانر معمایی علاقه و مهارت خود در اجرای این ژانر خاص را به اثبات رسانیده است. میری در کارنامه خود آثار متعددی در ژانرهای متنوع عاشقانه، کمدی، خانوادگی و… دارد که همگی بر پایه موضوعات و دغدغه‌های مهم اجتماعی نیز هستند. اکثر این آثار در زیر لایه‌های روایت اصلی خود به موضوعات مهمی چون روابط زناشویی، خیانت، دروغ، معلولیت، فرهنگ، اقوام، فولکلور، موسیقی و… نیز پرداخته‌اند که همگی، نشان از توجه و دغدغه‌مندی فیلمساز (میری) به موضوعات و مسائل اجتماعی دارند. دغدغه‌هایی که این‌بار هم با فیلمساز، به «شریک جرم» آمده‌اند و فیلمساز در سایه پی رنگ اصلی به آن ها نیز پرداخته است. موضوعاتی چون دزدی، اختلاس، رمز ارز، بیکاری، روابط ناسالم و معیوب در بین جوانان، رشوه، بیکاری، شغل کاذب، بهره‌وری جنسیتی، کاریابی غیر قانونی و…
زوج امیر عربی (نویسنده) و مازیار میری (فیلمساز) پیشتر نیز تجربه همکاری‌های مشترک موفقی («گاوصندوق»- «سعادت آباد») را در کنار هم پشت سر گذاشته‌اند که اثرات آن در لحن روان متن و اجرای خوب آن در «شریک جرم» مشهود است.
شخصیت‌ها با پرداخت خوب کارگردان از فرم تیپیکال روی کاغذ فاصله گرفته‌اند و با وسواس در پرداخت به جزئیات به عنوان شخصیت‌های واقعی قابل قبول و آشنا برای مخاطب در دل قصه جا می‌گیرند.
اوج بالا و هیجان آغازین در قصه «شریک جرم»، هرز نمی‌رود و در ادامه، با یک ریتم سینوسی آرام، مناسب و پیشرونده، اثراتش در داستان تعقیب می‌شود و هرازگاهی هم با یک شوک و گره جدید تازه می‌شود تا مخاطب، از نفس همراهی نیافتد. اما استفاده پرشمار از کادرهای بسته که موجب محدودیت گستره دید، قدرت قضاوت و قدرت انتخاب نزد مخاطب شده می‌تواند در در درازمدت اثرات عکسی در تامین اهداف کارگردان داشته باشد که امید است در ادامه مورد توجه باشد.
