بی‌شک جشنواره سی و هشتم یکی از پرحاشیه ترین جشنواره‌های چند دوره اخیر بود. حواشی از قبل از شروع جشنواره شروع شدند و بعد از پایان آن‌هم ادامه داشتند. جشنواره‌ای که قرار است مهم‌ترین ویترین سینمای ایران باشد، جایی شد برای درگیری‌های لفظی، فریادهای عصبانی و مشت کوباندن بر میز. تقریباً هیچ نشست خبری نبود که در آرامش برگزار شود و در این شرایط عجیب نیست که اختتامیه جشنواره چندان آرام برگزار نشد.
همچنین بخوانید:
نگاهی به داوری سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر
هم‌زمانی جشنواره فجر با مراسم اسکار، این اتفاقات را پررنگ‌تر کرد. آن‌سوی دنیا، این اجنبی‌های بی‌دین، در کمال آرامش و دوستی مراسمی برگزار کردند، جایزه‌هایشان را هم دادند و رفتند پی کارشان. آن‌وقت اینجا، اهالی فرهنگ و رسانه، داعیه‌داران هنر، هرروز بر سروکله هم کوبیدند و تا توانستند از خجالت هم درآمدند. عده‌ای قهر کردند، عده‌ای آشتی کردند و عده‌ای دیگر در تقبیح قهر دیگران، خودشان قهر کردند. به‌راستی‌که این دوره از جشنواره فیلم فجر، داستان عجیبی داشت.
بعد از پایان جشنواره فجر، بد نیست نگاهی بیندازیم به گوشه‌ای از این حاشیه‌ها.
1- تحریم می‌کنیم، شما باور نکنید
جشنواره سی و هشتم، تحت تأثیر حوادث سیاسی چند ماه گذشته برگزار شد. حوادثی که آخرینشان انهدام هواپیمای مسافربری اوکراینی بود. در کنار این حادثه تلخ، اظهارات عجیب چند مجری تلویزیونی هم آتش زیر خاکستر را شعله‌ور کرد. توهین به رخشان بنی اعتماد و باران کوثری و درخواست مجری زن برای رفتن آن‌ها که مشکل‌دارند، هیاهویی میان هنرمندان ایجاد کرد.
برخی جشنواره تئاتر فجر را تحریم کردند و برخی جشنواره فیلم فجر را؛ اما با شروع جشنواره بیشتر این تحریم کنندگان ماجرا را به‌کلی از یاد بردند. نوید محمد زاده که یکی از این تحریم کنندگان بود، از روز اول با پست‌هایی در صفحه شخصی‌اش به بررسی فیلم‌های جشنواره پرداخت و جایزه ویژه جشنواره تئاتر را باذوق و شوق دریافت کرد. باران کوثری روز اول برای نشست «عامه‌پسند» ظاهر شد و گفت فقط برای این نشست آمده است و هیچ فیلمی را نخواهد دید و چند روز بعد هم برای نشست فیلم کشتارگاه به کاخ رسانه آمد. انگار نشست‌های مطبوعاتی فیلم‌های او برخلاف دیگران قسمتی از جشنواره فجر نبوده است.
به‌هرحال، بابک حمیدیان و پیمان معادی تنها کسانی بودند که جشنواره را تحریم کردند و تا آخرین روز هم، نیامدند. البته معادی هم در جلسه مطبوعاتی «درخت گردو» با تماس تلفنی حضورش را اعلام کرد و برای اختتامیه هم ویدیویی کوتاه فرستاد. مسعود کیمیایی که یکی از اولین تحریم کنندگان بود هم نیامد، که نیامدنش هم ماجراهای خودش را داشت.
2- روغن ریخته و نمک دان شکسته
تحریم جشنواره توسط مسعود کیمیایی، با همراهی برخی از هنرمندان (حداقل به خاطر ژست در فضای مجازی) همراه بود و با مخالفت برخی دیگر. انگار این اقدام برای شهاب حسینی، خیلی گران تمام شد. اول بیانیه‌ای در نکوهش این حرکت منتشر کرد و وقتی با واکنش تند مخاطبان مواجه شد ( که برای فعالان در حوزه فضای مجازی چنین واکنش‌هایی غیرقابل‌پیش‌بینی نیست) یک‌دفعه به تهران آمد. نیمه‌های شب در سالن رسانه حاضر شد و در نشست خبری فیلم «شین» که تهیه‌کننده و بازیگر آن است به تخریب مسعود کیمیایی پرداخت.
مسعود کیمیایی مدتی است که فیلم خوب نساخته است، اما فراموش نکنیم که حافظه زنده سینمای ایران است. اگر کیمیایی و نسل او نبودند، سینمایی هم نبود که شهاب حسینی ستاره آن باشد، حداقل نه به این شکل و این‌چنین معتبر. فریادها و رفتار عجیب حسینی، آن‌هم شب قبل از اکران فیلم «خون شد» کیمیایی برای اصحاب رسانه، واکنش‌های بسیاری را در پی داشت. از صحبت‌های تند و کمی بی‌ربط پولاد کیمیایی تا نامه منیژه حکمت. درنهایت هم‌نشست «خون شد» برگزار نشد، اما شهاب حسینی تا توانست فریاد زد و دفاع از فیلمش را تقریباً از یاد برد.
3- یک جشنواره و سی‌وسه فیلم
امسال بیست‌وهشت فیلم در بخش نگاه نو و سودای سیمرغ حضور داشتند. اما همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، «خورشید» مجید مجیدی به‌موقع نرسید و بر طبق قوانین جشنواره، «پسرکشی» جایگزین این فیلم شد. اتفاق عجیب زمانی رخ داد که «خورشید» رسید و «پسرکشی» هم ماند تا هر دو فیلم در جشنواره حضورداشته باشند. در اقدامی عجیب‌تر، «شین» و «عنکبوت» از بخش رزرو هم هرکدام در یک سانس برای اهالی رسانه در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمدند.
4- ابراهیم در آتش
همان‌طور که در بالا اشاره شد، تقریباً تمام نشست‌های خبری در سالن رسانه با تنش برگزار شد. هادی حجازی فر بر سر خبرنگاری که به زبان ترکی «آتابای» ایراد گرفته بود لقب فاشیست داد. باران کوثری با خبرنگارها وارد جنگ شد و علی شادمان هم چندان بهتر از او نبود.
اما ابراهیم حاتمی کیا و فیلمش «خروج»، گوی سبقت را از همه ربودند. حاتمی کیا از نقدهایی که به فیلمش شده بود، چندان راضی نبود و گرچه انتقاد و اعتراض را حق خود می‌داند اما گویا چنین حقی را برای دیگران متصور نیست. دستیارش هم که به میان خبرنگاران آمد و آن‌ها را مقصر سینمایی دانست که به قول او عرق‌خوری و بدحجابی را ترویج می‌دهد.
فرامرز قریبیان هم که قبلاً درباره سیمرغ نوید محمدزاده و «عصبانی نیستم» سخن گفته بود، یک‌بار دیگر و با صراحت بیشتر این موضوع را به میان کشاند. او نه‌تنها از نقش مجلس در حذف «عصبانی نیستم» از جشنواره صحبت کرد که از سنگ‌اندازی‌هایی که بعدازاین ماجرا برای او پیش‌آمده هم، پرده برداشت. قریبیان که در «خروج» یکی از بهترین بازی‌هایش را ارائه می‌دهد، در این نشست از سینما و بازیگری خداحافظی کرد و گفت در چنین شرایطی ترجیح می‌دهد بازیگری را کنار بگذارد.
5- ما قهریم
یکی از جنجالی‌ترین آثار جشنواره سی و هشتم، «روز صفر» اولین ساخته سعید ملکان بود.قسمتی از جنجال‌های «روز صفر» به موضوع حساس و سیاسی فیلم برمی‌گشت. قسمت دیگر اما حاشیه‌هایی بود که از روز نشست مطبوعاتی فیلم شروع شد. مسعود فراستی که به‌تازگی مارتین اسکورسیزی و سینمای او را زیر سؤال برده است، به ناگاه و برخلاف رویه این نشست‌ها به میان عوامل آمد و به تحسین فیلم پرداخت.
«روز صفر» که یکی از پرمخاطب‌ترین آثار جشنواره فجر بود، در اختتامیه هم روز موفقی داشت و توانست پنج سیمرغ کسب کند. این در حالی بود که هیچ‌کدام از عوامل این فیلم در سالن حضور نداشتند. ابتدا گفت شد که سعید ملکان در ترافیک گیرکرده است، اما عدم حضور بقیه عوامل هم عجیب بود. بعد از مراسم بیانیه‌ای از طرف عوامل این فیلم منتشر شد و داروغه زاده ، دبیر جشنواره مجبور به توضیح شد. ظاهراً عوامل «روز صفر» در اعتراض به نامزد شدن آن‌هایی که قبلاً جشنواره را تحریم کرده بودند و همچنین راه‌یابی «خورشید» به بخش سودای سیمرغ علی‌رغم تأخیر در ارائه فیلم به دفتر جشنواره، از حضور در مراسم اختتامیه خودداری کردند.
درنهایت هم مراسم اختتامیه با سخنرانی‌های طولانی، تشکرهای مختصر، تقدیر از کودکان کار فیلم «خورشید» و اعتراض سعید راد به رفتار عوامل «روز صفر» به پایان رسید. اما نه قبل از آنکه مخاطبان تلویزیونی این مراسم در میان صحبت‌های امیر آقایی و محمدحسین مهدویان به ناگاه با تیزری از فیلمشان روبه‌رو شوند!
