نگاهی به تیم بازیگران آثار اصغر فرهادی – از ابتدا تا امروز

به‌تازگی امیر جدیدی و محسن تنابنده در کنار رعنا آزادی ور به‌عنوان بازیگران اصلی فیلم جدید اصغر فرهادی معرفی شدند. این فیلم که قهرمان نام دارد، در شیراز فیلم‌برداری می‌شود و گفته می‌شود، چهره‌هایی ناشناخته، باقی نقش‌آفرینی‌ها را به عهده‌دارند.
اصغر فرهادی با دو اسکار حالا مهم‌ترین و معتبرترین فیلم‌ساز ایرانی است. او با درباره الی درخشش جهانی خود را آغاز کرد و برای دو فیلم جدایی نادر از سیمین و فروشنده موفق به دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شد. همین موفقیت‌های بین‌المللی هم بود که پای فرهادی را به سینمای بین‌المللی باز کرد و موجبات ساخت دو فیلم گذشته و همه می‌دانند را پدید آورد.
گروه بازیگران آثار فرهادی، همیشه مهم‌ترین برگ برنده او بوده است. از زمانی که فرهادی فیلم‌سازی تازه‌کار محسوب می‌شد، بازی بازیگرانش بود که توجهات را به سمت آثار متفاوت او جلب می‌کرد. فرهادی تجربه کار با نابازیگران و همچنین چهره‌های شاخص را دارد و در هر دو حالت، نتیجه نهایی درخشان بوده است.
امیر جدیدی و محسن تنابنده هم بازیگران قابلی هستند. سیمرغ‌هایشان گواهی این مدعاست. بااین‌حال، هیچ‌کدام تاکنون در اثری از فرهادی ظاهرنشده‌اند. همکاری که بی‌شک جذاب و کنجکاوی برانگیز است. فرهادی از بازیگرانش، بهترین بازی‌شان را می‌گیرد و آن‌ها را در دنیای نقش‌هایشان غرق می‌کند. حالا نوبت جدیدی و تنابنده است که وارد جهان داستانی فرهادی شوند.
به همین بهانه، نگاهی می‌اندازیم به ترکیب بازیگران آثار اصغر فرهادی، از ابتدا تا امروز.

همچنین بخوانید:
۵ سکانس عاشقانه از سینمای اصغر فرهادی

1- داستان یک شهر

بعد از مجموعه «چشم‌به‌راه»، مهم‌ترین کارگردانی اصغر فرهادی در تلویزیون، مجموعه «داستان یک شهر» بود. این مجموعه بر اساس، برنامه «در شهر» که به حوادث شهر تهران می‌پرداخت ساخته‌شده بود و هر قسمت، زندگی عوامل ساخت این برنامه را به حوادث پیش‌آمده گره می‌زد. «داستان یک شهر»، از آن دست مجموعه‌هایی بود که با تمپو مناسب و روایت پرحادثه و مهم‌تر از همه ترکیب بازیگران جوانش خیلی زود میان مردم محبوب شد. در سری اول این مجموعه نقش‌های اصلی را علی قربان زاده و آتنه فقیه-نصیری به عهده داشتند. رابطه عاشقانه اما پرتنش میان این دو، زیر لایه روایت اصلی «داستان یک شهر» را می‌ساخت.
آتنه فقیه نصیری، آن روزها، از چهره‌های محبوب و شناخته‌شده تلویزیون بود. اما قربان زاده با «داستان یک شهر» بود که دیده شد و کم‌کم پایش به سینما هم باز شد. سری دوم این مجموعه هیچ‌گاه به موفقیت فصل اول نرسید. بااین‌حال، در کارهای بعدی فرهادی در تلویزیون هم می‌شود ردپای نگاه او به ترکیب جوان بازیگران را دید. به‌ویژه «روزگار جوانی» که فرهادی نویسنده‌اش بود.

2- رقص در غبار

اولین فیلم بلند فرهادی، «رقص در غبار» بود. متفاوت‌ترین اثر او تا به امروز، که بیشتر از آنکه فیلم‌نامه پرالتهابی داشته باشد، به واقعیت وفادار است و بازتاب سینمای آشنای کیارستمی است. در «رقص در غبار»، که آغاز درخشش فرهادی بود، حضور فرامرز قریبیان یکی از جذاب‌ترین نکات فیلم بود. قریبیان با شمایلی متفاوت و غیرقابل‌پیش‌بینی ظاهر می‌شود و با یک بازی درونی منحصربه‌فرد، به بیننده یادآوری می‌کند که چرا از مهم‌ترین بازیگران سینمای ایران است. در کنار قریبیان، یوسف خداپرست، یک نابازیگر، نقش اصلی دیگر را به عهده می‌گیرد. حضور خداپرست، به پرورش فضای رئالیستی اثر کمک می‌کند و معصومیت شخصیت نظر را به‌خوبی به بیننده منتقل می‌کند. به‌علاوه تقابل دو بازیگر اصلی، تقابل میان جوانی و پیری و تصویر عشقی جان‌گداز است که در این انتخاب بازیگران به‌خوبی انعکاس می‌یابد.

3- شهر زیبا

فرهادی از «شهر زیبا» سینمای اجتماعی‌اش را پایه‌گذاری می‌کند. گرچه روابط آدم‌ها در فیلم اول او هم هسته مرکزی روایت را می‌سازد، اما در «شهر زیبا»، آدم‌ها هستند که کلیت روایت را می‌سازند و حوادث را رقم می‌زنند. فرامرز قریبیان، در «شهر زیبا» دوباره با فرهادی همکاری می‌کند و بار دیگر نقشی به‌یادماندنی ایفا می‌کند. این بار بسیار متفاوت از «رقص در غبار». اما ستاره اصلی «شهر زیبا» ترانه علیدوستی است. او که در ابتدای راه بازیگری‌اش قرار دارد، با همان قدرتی که در «من ترانه، پانزده سال دارم» ظاهرشده بود، به نقش‌آفرینی می‌پردازد. کاراکتر متفاوت فیروزه در «شهر زیبا» بعدی از توانایی‌های علیدوستی را آشکار می‌کند که تاکنون دیده نشده بود. از همین‌جاست که علیدوستی کم‌کم به یکی از بازیگران محبوب فرهادی تبدیل می‌شود.
بابک انصاری، دیگر بازیگر «شهر زیبا» در این فیلم اولین تجربه بازیگری‌اش را ثبت می‌کند. در حقیقت، فرهادی با استفاده از یک چهره شناخته‌نشده، بار رئالیستی فیلمش را تقویت می‌کند و به سنت واقع‌گرایی که در «رقص در غبار» نشان داده بود وفادار می‌ماند.

4- چهارشنبه‌سوری

فرهادی در «چهارشنبه‌سوری» برای اولین بار از تیم بازیگران تمام ستاره برای نقش‌های اصلی استفاده می‌کند. هدیه تهرانی بعد از سال‌ها سوپراستار بودن با نقشی به سینما بازمی‌گردد که تصویر ذهنی مخاطب را یکسره ویران می‌کند. زنی شکاک، در آستانه فروپاشی عصبی و بیمار که بار اصلی درام را به دوش می‌کشد. حمید فرخ نژاد در مقابل تهرانی ظاهر می‌شود و این دو یکی از بهترین بازی‌های کارنامه کاری خود را ارائه می‌دهند. ترانه علیدوستی هم در نقش کارگری ساده که در زندگی پیچیده این دو گرفتارشده است، بار دیگر در اثری از فرهادی می‌درخشد. حتی بازیگران مکمل مثل پانته‌آ بهرام و سحر دولتشاهی که آن زمان آن‌قدر چهره شناخته‌شده‌ای نبود، می‌توانند بازی‌های خوب تأثیرگذاری از خود نشان دهند. مجموعه بازی‌های «چهارشنبه‌سوری» در کنار کارنامه کاری بازیگرانش، نشان می‌دهد که فرهادی چقدر در بازی گرفتن از بازیگرانش وسواس به خرج می‌دهد.

5- درباره الی

به نظر می‌رسد که با «درباره الی»، فرهادی تیم رؤیایی بازیگرانش را پیداکرده است. مانی حقیقی که با او در «کنعان» همکاری داشته است، پیمان معادی که تا این زمان بیشتر فیلم‌نامه‌نویس بوده است، در کنار گلشیفته فراهانی، ترانه علیدوستی، شهاب حسینی و دیگر بازیگران این فیلم، یک تیم بی‌نظیر به وجود می‌آورند. گروه بازیگران «درباره الی» آن‌قدر خوب کنار هم می‌نشینند که مخاطب با همه وجود باور می‌کند که در یک دورهمی دوستانه شریک شده است.
به‌علاوه، ترانه علیدوستی و شهاب حسینی به چنان زوج موفقی می‌رسند که بعد از «درباره الی» به یک زوج هنری تبدیل می‌شوند.

6- جدایی نادر از سیمین

پیمان معادی، بعد از «درباره الی»، در «جدایی نادر از سیمین»، فرصت می‌یابد که در مرکز توجه باشد و استعداد بازیگری‌اش را به اثبات برساند. بازیگری که سال گذشته برای «درخت گردو»، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد را کسب کرد، در «جدایی نادر از سیمین» نشان می‌دهد که چقدر با بار عاطفی کاراکترش عجین شده است و اوج و فرودهای عصبی و احساسی نقش را به‌خوبی نشان می‌دهد. همین بازی هم هست که پیمان معادی را به سینمای هالیوود می‌رساند. لیلا حاتمی هم در مقابل معادی بازی حساب‌شده‌ای دارد و نادر و سیمین، به بهترین شکل ممکن در بازی این دو نمود پیدا می‌کنند. ساره بیات، بازیگر دیگری است که با «جدایی نادر از سیمین» دیده می‌شود. «جدایی» که دومین فیلم بیات است، سرآغاز حرکت روبه‌جلوی او در سینما و تلویزیون است. بااین‌حال، «جدایی» تا امروز بهترین نقش‌آفرینی بیات است و به نظر می‌رسد که هیچ‌کس به‌اندازه فرهادی پتانسیل بازیگرانش را به کار نمی‌گیرد.

7- فروشنده

از «گذشته» و «همه می‌دانند» می‌گذریم و به «فروشنده» می‌رسیم. پرافتخارترین فیلم فرهادی. اصغر فرهادی برای «فروشنده» و نقش‌های اصلی‌اش به سراغ بازیگرانی می‌رود که آن‌ها را خوب می‌شناسد. ترانه علیدوستی و شهاب حسینی دوباره مقابل هم ظاهر می‌شوند و با کارگردانی فرهادی، معجزه می‌آفرینند. شهاب حسینی برای این نقش نخل طلای کن را تصاحب می‌کند و ترانه علیدوستی هم برای بازنمایی نقش پیچیده‌اش به همان اندازه موردتوجه قرار می‌گیرد. اما در کنار این دو، فرید سجادی حسینی و شیرین آقا رضا کاشی هستند که دیده می‌شوند و به سینمای ایران معرفی می‌شوند. فرید سجادی حسینی، تا قبل از «فروشنده» بیشتر در پشت دوربین فعالیت داشت و فرهادی بعد از معادی، استعداد بازیگری یکی دیگر از عوامل پشت دوربین سینمای ایران را کشف می‌کند. مجتبی پیرزاده، ستاره تحسین‌شده فیلم «تومان» در جشنواره سی و هشتم هم با «فروشنده» دیده و شناخته شد.