مجله نماوا، ترجمه: علی افتخاری
وقتی بچه‌ها به هر شکلی با خطر مواجه می‌شوند، دل آدم به لرزه می‌افتد. سریال «قتل‌های والهالا» (The Valhalla Murders) که ابتدا در ۲۰۱۹ در ایسلند پخش شد و بعد در مارس ۲۰۲۰ از طریق نتفلیکس و بی‌بی‌سی چهار در سرتاسر جهان به نمایش درآمد، مسیری خلاقانه را در پیش می‌گیرد تا داستانی عمیق درباره کودکان بی‌پناه و بدون خانواده یا سرپرست، همچنین تاریکی وحشتناک بشریت را به تصویر بکشد.
در اواخر دهه ۱۹۴۰، گزارشی در یک نشریه ایسلندی درباره یک موسسه دولتی مخصوص نگه‌داری پسران کم سن و سال که با آزار و خشونت شدید کارکنان مواجه بودند منتشر شد.
«قتل‌های والهالا» (با نام ایسلندی «Brot» به معنای «تخلف») با الهام از آن اتفاق نشان می‌دهد دو کارآگاه، کاتا (نینا دوگ فیلیپوستوتیر) و آرنار (بیورن تورس)، چگونه باید معمای یک سری قتل‌های فجیع در شهر را حل کنند که حقایقی بسیار تلخ را درباره یک خانه خاص برای پسران فاش می‌کند، خانه پسرانی که یا راه خود را گم کرده‌اند یا خودشان را.
«قتل‌های والهالا» در ژانر نوآر نوردیک قرار می‌گیرد – یک ژانر اسکاندیناویایی که ماجراهای جنایی را از نقطه دید کار پلیسی روایت می‌کند و سریال ایسلندی تحسین‌شده «به دام افتاده» (۲۰۱۵) از نمونه‌های شاخص آن است. درحالی‌که زمین‌های سرد ایسلند، تماشاگر را به درون یک داستان واقعی تاریک می‌کشاند، نوآر مدرن «قتل‌های والهالا» از تحقیق درمورد یک پسر گمشده و یک سری قتل می‌گوید.
به‌زودی متوجه می‌شویم با یک قاتل خشن روبرو هستیم که زمانی یکی از ساکنان خانه پسران والهالا بود و حالا آزادانه در شهر می‌گردد و احتمالاً به خاطر اتفاقاتی که در آنجا روی داد به دنبال انتقام است. پرونده زمانی پرآشوب می‌شود که عوامل بیرونی سعی می‌کنند اطلاعات را فاش یا در روند تحقیقات نفوذ کنند و احتمالاً ادامه آن را به خطر بیندازند. این اتفاقات دست‌به‌دست هم می‌دهد تا هم کارآگاهان و هم آژانس آن‌ها سریع‌تر برای یافتن فرد مسئول تلاش کنند.
کاتا، کارآگاه کارکشته اداره پلیس ریکیاویک، کمی شوخ‌طبع است و با وجود برخی آشفتگی‌های شخصی، به نظر رابطه خوبی با پسرش دارد. او به‌خوبی از پس حرفه خود برمی‌آید و وظیفه‌اش را به‌عنوان مادری مجرد انجام می‌دهد، اما از افسران مافوق به خاطر مخالفت با ارتقاء خود دلخور است. کاتا هدایت تحقیقات درباره قتل مردی به نام تور اینگیمارسون را به عهده می‌گیرد که در بندر با ضربات متعدد چاقو کشته و چشمانش با دقت یک جراح برداشته شده است. هم‌زمان او همچنان گرفتار پرونده قبلی خود درباره گم‌شدن پسری است که سال‌هاست کسی از او خبری ندارد.
کمیسر ماگنوس، رئیس کاتا با این توجیه که اداره به لحاظ نیرو در مضیقه است، از کارآگاه آرنار در اسلو، نروژ می‌خواهد به کاتا در پیدا کردن مجرم کمک کند. هم‌زمان، دو قتل دیگر اتفاق می‌افتد و یکسان بودن جراحات ناشی از چاقو روی قربانیان، فرضیه نقش یک قاتل زنجیره‌ای را تقویت و بازرسان را وادار می‌کند به تحقیقات سرعت بیشتری بدهند. همان‌طور که راز عمیق‌تر می‌شود، دو کارآگاه عکسی از چند پسر به همراه دو مرد و یک زن را کشف می‌کنند که می‌تواند کلید حل معما باشد.
تصویری بی‌پرده از تأثیر شهود یک پلیس
توردور پالشون نویسنده و خالق و کارگردان چهار اپیزود از سریال هشت اپیزودی «قتل‌های والهالا»، درحالی‌که تماشاگر در این کنج تاریک ایسلند غوطه‌ور شده است، او را به دنیای شخصیت‌های مختلف سریال می‌برد. برداشت او از این داستان، با یک لحن یخی، انگار که ایسلند واقعاً هیچ‌وقت نور خورشید را ندیده است، متعادل می‌شود. استفاده از رنگ‌های آبی در کنار شخصیت‌هایی سرد، خط داستانی را کامل می‌کند. داستان هولناک سریال نشان می‌دهد دیده نشدن بعضی چیزها به این معنا نیست که هرگز اتفاق نیفتاده‌اند.
برداشت خلاقانه پالشون از یک داستان واقعی، تصویری بی‌پرده از تأثیر شهود یک پلیس در هر موقعیت ارائه می‌دهد، هرچقدر هم کوچک باشد و می‌گوید هرچه پنهان است، اگر به‌درستی مورد پرسش قرار گیرد، می‌تواند کشف و افشا شود. داستان فوق‌العاده خوب به تصویر درمی‌آید، از این رو، دیدن سریال به کسانی که به دنبال قصه‌ای تاریک و مرموز پر از تعلیق و هیجان هستند توصیه می‌شود.
پالشون که دانش‌آموخته مدرسه ملی فیلم و تلویزیون بریتانیاست و در ۲۰۱۶ برنده جایزه استعدادهای نوردیک شد، مستقیماً از حوزه فیلم کوتاه به این سریال رسید که اولین تولید مشترک RÚV، پخش‌کننده ایسلندی و نتفلیکس است.
او ایده را با کریستین توردارسون و داوید اسکار اولافسون، تهیه‌کنندگان اجرایی در میان گذاشت. آن‌ها به فردی که تا آن زمان فقط فیلم کوتاه ساخته بود اعتماد کردند و به‌این‌ترتیب پروژه روی ریل قرار گرفت.
یک نوآر نوردیک خالص
پالشون، الهام‌بخش و نقطه شروع «قتل‌های والهالا» را همان داستان واقعی اواخر دهه ۴۰ معرفی می‌کند و می‌گوید: «در آن سال‌ها در یک موسسه دولتی در مکانی دورافتاده در ایسلند، بچه‌های ۷ تا ۱۴ ساله به شکل وحشتناکی توسط کارکنان مورد ضرب و شتم و آزار قرار می‌گرفتند. پسران درنهایت غرامت‌های مالی اندکی دریافت کردند، اما آن رسوایی تا حد زیادی مخفی باقی ماند. من و همكاران نویسنده‌ام همگی با این قضیه آشنا بودیم، اما نمی‌خواستیم از آن ماجرای بی‌شرمانه سوء استفاده کنیم، بلکه هدف ما طرح موضوع و ادامه بحث درباره آن بود. موضوع اصلی سریال تحقیق درباره دو قتل یکسان توسط یک کارآگاه زن و همکار مرد اوست که خواسته می‌شود از نروژ به ایسلند برگرد تا در پرونده کمک کند. تحقیقات درنهایت آن‌ها را به یک اقامتگاه پسرانه متروکه به نام والهالا می‌برد.»
او در توصیف شخصیت‌های اصلی سریال، کاتا و آرنار می‌گوید: «آن‌ها دو شخصیت واقعاً متضاد هستند که ناچار به همکاری می‌شوند. آرنار سال‌ها پیش به یک دلیل خاص ایسلند را ترک کرد. او یک علامت سؤال واقعی است، کاملاً بسته است، به‌سادگی نمی‌توانید وارد ذهن او شوید، اما آرنار با ادامه روند تحقیقات مجبور می‌شود با گذشته خود روبرو شود. بعد کاتا را دارید که هرگز درخواست کمک نمی‌کند و بنابراین نمی‌خواهد با آرنار همکار شود. به نظر می‌رسد او یک کتابِ باز است، اما در عین حال چیزی را پنهان می‌کند. او هنگام کار، سرسخت است، اما وقتی تنها می‌شود آسیب‌پذیری خود را نشان می‌دهد. نینا دوگ فیلیپوستوتیر (که در سریال «به دام افتاده» نیز بازی کرد) برای این نقش عالی است، چون ترکیبی از سرسخت بودن و آسیب‌پذیری را دارد که برای یک بازیگر موردی بسیار نادر است.»
آیا پالشون «قتل‌های والهالا» را نوآر نوردیک خالص می‌داند؟ او پاسخ می‌دهد: «خوب، وقتی یک پرونده پلیسی دارید، قتل‌های وحشیانه دارید، برف می‌بارد و هوا تاریک است؛ بله، این یک نوآر نوردیک خالص است، اما شخصیت‌های اصلی سریال کاملاً منحصربه‌فرد هستند. ما در اتاق نویسندگان اغلب درباره تکامل و انگیزه شخصیت‌ها صحبت می‌کردیم. می‌پرسیدم، “پاپ کورن و کوکاکولا است؟” واقعاً می‌خواستم تماشاگر را درگیر و وادار کنم بیشتر و بیشتر بخواهد، اما هرگز نه به قیمت شخصیت‌هایی که با نقص به تصویر کشیده می‌شوند.»
«برادران»، فیلم فارغ‌التحصیلی پالشون به نظر در رئالیسم اجتماعی بریتانیا ریشه دارد. او برای «قتل‌های والهالا» از چه چیزهایی الهام گرفت؟ کارگردان می‌گوید: «برای من داستان‌ها خیلی طبیعی روی صفحه شکل می‌گیرند. در اینجا، داستان یک تریلر واقعی است، خیلی تاریک‌تر از هر کاری که قبلاً انجام دادم. بسیاری از ارجاعات من از دنیای فیلم می‌آید، چون پیشینه من است. برای “قتل‌های والهالا” تریلر “زندانیان” دنی ویلنو را در پس ذهن داشتم. من به روش او در ترکیب تعلیق با دوراهی انسانی نگاه کردم.»
کری فوکوناگا که پالشون از طرفداران پر و پا قرص اوست، جایی گفت برای هر اپیزود سریال «کارآگاه حقیقی» سعی می‌کرد یک عنصر بصری پیدا کند که بتواند به‌اندازه دیالوگ‌ها به آن اهمیت بدهد. پالشون درمورد سبک بصری خود می‌گوید: «مقایسه‌شدن با “کارآگاه حقیقی” کری فوکوناگا که شاید در کنار “سوپرانوها” یکی از بهترین سریال‌های تلویزیونی تاریخ باشد، دشوار است. بااین‌حال، ما با همکاری آرنی فیلیپوسون مدیر تصویربرداری سریال سعی کردیم صحنه‌ها را خرد کنیم. از خودمان می‌پرسیدیم، “ریتم چیست؟ چطور می‌توانیم دوربین را طوری حرکت دهیم که حس کنیم در یک دنیای سینمایی هستیم؟”؛ “قتل‌های والهالا” یک سریال ایسلندی کوچک است، بااین‌حال خیلی بزرگ‌تر به نظر می‌رسد چون ما برای پیش‌تولید وقت گذاشتیم و در هر بخش همکارانی توانا داشتیم. علاوه بر آرنی، هیمیر اسوریسون طراح صحنه ما («سرگردان»، «سوگند») نیز شگفت‌انگیز بود. او عملاً در یک استودیو یک اداره پلیس ساخت.»
پالشون توضیح می‌دهد ازنظر بودجه و زمان، این ایده که یک کارگردان کل سریال را بسازد، عملی نبود؛ بنابراین سازندگان «قتل‌های والهالا» خیلی زود تصمیم گرفتند داوید اسکار اولافسون تهیه‌کننده سریال نیز که تجربه کارگردانی داشت و عمیقاً درگیر داستان بود، روی صندلی کارگردانی بنشیند. آن‌ها همچنین تورا هیلمارستوتیر، یک کارگردان جوان را که عاشق ژانر تریلر است، استخدام کردند که به‌عنوان یک کارگردان زن نقش مهمی داشت. پالشون اپیزودهای اول، دوم، پنجم و هشتم را کارگردانی کرد، اسکار اولافسون اپیزودهای سه و چهار و هیلمارستوتیر اپیزودهای شش و هفت را ساختند.
پالشون در پایان می‌گوید: «موضوع اصلی سریال این است که خانواده و گذشته چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد. می‌توانید تلاش کنید قایم شوید، اما درنهایت اگر با گذشته خود روبرو نشوید، آن را مکرر به خاطر می‌آورید.»
منبع: نوردیسک فیلم اند تی‌وی فاند، دیجیتال مافیا تاکیز
