مجله نماوا، مهگان فرهنگ
انسان در مسیر زندگی از وجوه مختلف رشد می‌کند؛ رشد فیزیکی، سایکولوژیک، کلامی، حافظه و فکری، تفکراخلاقی و …
مجموعه‌ی مهمونی همچنان در ادامه‌ی کارهایی است که ایرج طهماسب سال‌ها برای کودکان انجام داده. طهماسب در شروع هر برنامه «مهمونی» از یک عادت دوران کودکی مهمانی که قرار است به برنامه بیاید، می‌گوید و این می‌تواند برای مخاطب یک نوع یادآوری باشد.
در دنیای انسان‌های بزرگسال، بیشتر افراد با وجود تمامی ویژگی‌های خود به ادامه‌ی دوران کودکی می‌پردازند؛ تجربیات مثبت یا منفی که گاه می‌تواند ادامه داشته باشد، یا تغییر کند. تجربیات دوران کودکی برروابط اجتماعی فرد، روابط عاطفی وهمچنین آموزش وپرورش تاثیر می‌گذارد.
یکی از ویژگی‌های دوره کودکی، بازی کردن است. بازی یکی از شیوه‌های طبیعی فعالیتِ این دوره است. ارزش بازی در زندگی انسان‌ها یا به عبارتی کودکان از آن نظر است که تاثیر بسیار خوبی بر جنبه‌های هوشی، حسی، حرکتی، عاطفی و روانی و … می‌گذارد.
ایرج طهماسب به عنوان کسی که کارهایش درباره کودکان و نوجوانان (برای آن‌ها یا درباره‌ی آن ها) است، به جنبه‌های مختلفی از ابعاد زندگی به‌ویژه اخلاقی، تربیتی، آموزشی، تفریحی و … می‌پردازد. آموزش، پایه‌ای‌ترین نگرش او در آثارش و مجموعه «مهمونی» است. یکی از این موارد مهم، همانطورکه اشاره شد بازی است.
ویلیام استرن در کتاب روانشناسی در دوره کودکی می‌گوید: «بازی غریزه‌ای برای رشد و نمو استعدادها و یا تمرین مقدماتی برای اعمال آتی است.»
بازی را می‌توان شامل حرکت، جنبش و فعالیت به مثابه‌ی حرکت‌های عضلانی دانست. ضمن اینکه در بازی نوعی آزادی یا محدوده‌ای برای حرکت یا جنبش برای فرد وجود دارد و نوعی تمرین برای سرگرمی، تفریح یا ورزش افراد و با توجه به این تعریف بازی می‌تواند برای سنین بالاتر از کودکی نیز باشد. طهماسب در تمامی قسمت‌های برنامه‌اش به موارد متفاوتی از انواع بازی‌ها اشاره می‌کند. دلیل آن نیز همانطور که گفته شد، تاثیری است که بازی‌ها برشناخت، آگاهی، عزت‌نفس، عاطفه، خلاقیت، اخلاق، پرورش و… در کودکان و افراد دارد.
طهماسب با بیان ویژگی‌های دوران کودکی، مهمانان خود را به کودکی‌شان می‌برد و سپس با آن‌ها به گفت‌وگو می‌پردازد. با حوصله و دقت، درست مانند یک معلم یا مربی از هرکدام می‌خواهد که چند کلمه‌ای را که دوست دارند بگویند و همچنین کلماتی که دوست ندارند و سپس از آن‌ها می‌خواهد که با آن کلمات جمله بسازند. ایرج طهماسب مرتب یادآور می‌شود که نباید جملات را فراموش کنند و سپس از آن‌ها می‌خواهد که با احساسات مختلف و حتی صداهای بالا و پایین بیان کنند. این موارد به شخص کمک می‌کند تا سری به اطلاعات و واژگانی که می‌شناسد بزند و بهترین‌ها یا آن‌هایی را که در آن لحظه در دسترس است، بیان کند و سپس براساس پیشنهاد بعدی آن‌ها را در یک جمله قرار دهد و …همه چیز بر محور کلمات و بازی با آن‌ها می‌چرخد و ذهن درگیر این ماجراست.
این بازی در تقویت و بیان هیجانات موفق عمل می‌کند و در بحث رشد هیجانی و روانی هر فرد موثر است. حتی اگر جامعه‌ی کودک و دوران کودکی را نیزکنار بگذاریم، این بازی برای تمرکز و تقویت حافظه ی بزرگسالان نیزمناسب است.
این‌گونه بازی‌ها نقش آموزشی دارند و می‌تواند به کودک کمک کند تا فکر کند، تصمیم بگیرد وموفق شود کارهایی که در شرایط عادی برای او لذت بخش نیست از طریق بازی بیاموزد همچنین به کودک فرصت فکر کردن می‌دهد.
ایرج طهماسب با تابلوی اشکال سعی در تقویت حافظه‌ی بصری دارد. این بازی بر اساس گفته‌ی خودش به بزرگترها هم کمک می‌کند که دقت و تمرکزشان را بالا ببرد. این بازی با شکل‌ها، رنگ‌ها، اعداد و از همه مهمتر سرعت انتقال و به یادسپاری در حافظه سروکار دارد و با شیوه‌های مختلف می‌تواند برای گروه‌های سنی متفاوت انجام شود.
بازی، رشد اجتماعی را بیشترمی‌کند و باعث می‌شود که استعدادهای نهفته و بروز خلاقیت، همکاری، همدلی و مشارکت و ارتباط کودک با محیط بیرون، فراهم شود. یکی از محاسن بازی، همانندسازی و تعامل با یزرگسالان و یا فرد و افراد مقابل است. همه‌ی این‌ها به توانمندی‌ها و مهارت‌های فردی کمک می‌کند.
آنچه مهم است تاکید ایرج طهماسب بر وجود بازی در برنامه‌ی «مهمونی» است که بسیار در خور توجه است.
منابع:
– سیامک رضا مهجور، سیامک رضا. روانشناسی بازی. نشر ویرایش. ۱۳۹۵.
– اسمعیل وندی، ایمان؛ سینا بهمن نیا؛ سمیرا دشتبانی و الهام شیرزادی، بازی و نقش بازی در تعلیم و تربیت کودکان، پنجمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی وروانشناسی، آسیب های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین، ۱۳۹۶.
– سیدمحمدی، یحیی، ۱۳۹۶،روانشناسی رشد، چاپ سی و پنجم، تهران، انتشارات ارسباران.
