مجله نماوا، ایلیا محمدی نیا
برنامه مهمونی به کارگردانی و طراحی ایرج طهماسب با چند عروسک تازه و نوپا خیلی زود توانست در میان مخاطبان جای خود را باز کند. این عروسک‌ها خیلی زود توانستند با تکیه کلام‌های خود و با شیرین‌زبانی‌ها راهی در میان گزینه‌های برنامه‌های جذاب تماشاگران بیابند. نوشته زیر شاید پاسخی گذرا باشد به این پرسش که چه چیزی عروسک‌های برنامه‌های ایرج طهماسب را چه در تلویزیون و چه در پلتفرم نماوا این قدر خواستنی و دوست‌داشتنی می‌کند.
برنامه‌های تلویزیونی کمتر از عروسک‌ها به عنوان شخصیتی مستقل استفاده می‌کنند، از طرفی در سال‌های اخیر اگر معدود برنامه‌هایی هم به سمت تولید اثری با حضور یک یا چند عروسک رفته باشند یا مربوط به حوزه کودک و نوجوان بوده یا اینکه اگر برنامه‌ای درباره کودک و نوجوان نبود خیلی زود عروسک‌ها از گردونه برنامه‌سازی حذف می‌شدند که البته در هر دو حالت عروسک‌ها آنقدر جذاب نبودند که که بتوانند در حافظه مخاطب جایی برای خود دست و پا کنند. علت هم جذاب نبودن شخصیت‌سازی عروسک‌ها بود. از طرفی بسیاری از عروسک‌ها عمری طولانی نداشتند و با پایان یک برنامه تلویزیونی عمر آنها هم به پایان می‌رسید. در این میان اما عروسک‌های حاضر در برنامه‌های ایرج طهماسب عمرشان با پایان یک برنامه به پایان نمی‌رسید. چرا که بسیاری از این عروسک‌ها شخصیت‌پردازی درست و مستقلی از سایر عروسک‌ها داشتند و اساسا شبیه دیگر عروسک‌های معمول و مصرفی سایر برنامه‌ها نبودند که در نهایت عمری کوتاه داشته باشند.
نگاهی به اسامی عروسک‌هایی چون پسر خاله، کلاه قرمزی، دیبی، فامیل دور، آقوی همساده، جیگر و… نشان می‌دهد که این عروسک‌ها تاریخ مصرف ندارند و کپی سایر عروسک‌ها هم نیستند. حیاتی مستقل دارند با جهانی متفاوت از دیگر عروسک‌ها و البته این ربط چندانی به شکل و طراحی ظاهری عروسک‌ها هم ندارد. آنچه که مهم است جهان و نگاه مستقل و شخصیت‌پردازی مشخص و یگانه‌ای است که هر کدام نسبت به یکدیگر و سایر عروسک‌ها دارند.
شاید مثال و مقایسه‌ای کوتاه متن را ساده‌تر کند؛ عروسک و شخصیت جناب خان به عنوان یکی از جذاب‌ترین عروسک‌های اخیر تلویزیونی شخصیتی مستقل از برنامه «خندوانه» دارد در واقع شخصیت جناب خان هویت و جذابیش را نه تنها از برنامه خندوانه و رامبد جوان نگرفته است (البته منکر اثرگذاری برنامه در معرفی شخصیت جناب خان نیستم) بلکه به نظر می‌رسد این شخصیت عروسکی است که در سال‌های اخیر به خندوانه جذابیت بیشتری بخشیده است. تا آن گونه که حذف جناب خان از برنامه «خندوانه» روز مخاطبان برنامه اثر گذاشت.
اما درباره عروسک‌های برنامه‌های تلویزیونی ایرج طهماسب این‌گونه بوده که حیات و ممات عروسک‌های جذاب تلویزیونی همچون پسرخاله، جیگر، فامیل دور و… بستگی تام به شکل همکاری با ایرج طهماسب داشت. در واقع این عروسک‌های جذاب نیستند که باعث اعتبار و شهرت ایرج طهماسب و برنامه‌های او شده‌اند بلکه این ایرج طهماسب است که به آنها حیات و شهرت داده است. معنی ساده‌تر آنکه طهماسب هرگاه بخواهد می‌تواند عروسکی را از برنامه‌اش حذف کند بدون آنکه ادامه فعالیت برنامه‌اش با خسران بزرگی همراه شود.
همین نگاه خلاقانه و ارزشمند ایرج طهماسب است که او را در میان برنامه‌سازان نمایش‌های عروسکی با فاصله بسیار نسبت به دیگر فعالان این عرصه متمایز می‌سازد.
کافی‌ست به عروسک‌های با هویت «مهمونی» از بچه گرفته تا پشه و مگس و کته و… نگاهی بیندازید تا تفاوت برنامه‌سازی ایرج طهماسب را دریابید.
