مجله نماوا، ترجمه: علی افتخاری
در حالت کلی، ویرد اَل یانکوویک و دنیل ردکلیف هیچ‌وقت با هم اشتباه گرفته نمی‌شوند. یانکوویک مردی لاغراندام با موی بلند اهل کالیفرنیای جنوبی است که در اوایل دهه ۱۹۸۰ به‌عنوان نوازنده آکاردئون و استاد تقلید از ترانه‌های پاپ معروف شهرت زیادی پیدا کرد. ردکلیفِ متولد لندن، توپُرتر است؛ کودک نابغه سری فیلم‌های «هری پاتر» که از زمان پایان آن فیلم‌ها در دنیای بازیگری مسیری متنوع را دنبال کرده است.
بااین‌حال، زمستان پیش، هنگام ساخت فیلم «ویرد: داستان آل یانکویچ» («ویرد: داستان ال یانکوویک» – Weird: The Al Yankovic Story)، حضور هم‌زمان آن‌ها در صحنه فیلمبرداری گاهی باعث سردرگمی می‌شد. وقتی اعضای گروه تولید «ویرد ال» را صدا می‌زدند، درواقع منظورشان بازیگر نقش او یعنی ردکلیف بود. درنهایت آن‌ها برای این که اشتباه نشود، برای اشاره به یانکوویک واقعی، سر صحنه او را «ریل ال» (یا ال واقعی) صدا می‌کردند، ولی سردرگمی‌های بیشتر تا حدی اجتناب‌ناپذیر بود.
یانکوویک در یک گفت‌وگوی مشترک با ردکلیف توضیح داد: «هر بار از کنار اتاقک او که روی آن نوشته شده بود “ویرد ال” رد می‌شدم، گیج می‌شدم. لحظه‌ای مکث می‌کردم و بعد می‌گفتم: «اوه، نه، این اتاق من نیست.”»
این همان تأثیری بود که سازندگان «ویرد: داستان ال یانکوویک» امیدوار بودند این فیلم زندگی‌نامه‌ای روی تماشاگران بگذارد. «ویرد» که از چهارم نوامبر توسط شرکت روکو پخش شد، یک روایت هجو و بسیار غیر واقعی از پیشرفت یانکوویک از یک نوازنده جوان آکاردئون به خواننده محبوب آهنگ‌های موفق مانند «بالونی من»، «یک نفر دیگر سوار اتوبوس شد» و «بخور» است که با داستان‌هایی درباره سکس، مواد مخدر و نبرد در جنگل که هرگز برای او اتفاق نیفتاد، تزئین شده است.
یانکوویک درباره “ویرد” که فیلمنامه آن را با همکاری اریک اپل، کارگردان فیلم نوشت، گفت: «امیدوار بودیم این شکل از روایت داستان باعث سردرگمی خیلی از مردم شود. می‌خواستیم آن‌ها را به مسیری هدایت کنیم که از خودشان بپرسند، “این یک فیلم زندگی‌نامه‌ای واقعی است؟ این داستان واقعی است؟” فیلم کاملاً عادی شروع می‌شود و بعد به‌تدریج از ریل خارج می‌شود.»
نکته مهم برای تحقق این پیش‌فرض، انتخاب ردکلیف بود که خودش یکی از طرفداران پر و پا قرص یانکوویک است، هرچند به لحاظ ظاهری شباهت زیادی به موزیسین ندارد و تمایلی هم نداشت که ادای او را درآورد.
ردکلیف گفت به خاطر حضور در پروژه «ویرد» قدردان است، دقیقاً به این دلیل که به او اجازه داد مسیر کاری خود را پس از فیلم‌های «هری پاتر» با نقش‌های غیرمنتظره‌تر دنبال کند. بازی در نقش یانکوویک، حداقل آن‌طور که او در فیلم به تصویر کشیده شده است، دقیقاً همان کاری بود که ردکلیف به دنبال آن بود – حتی با این که نام فیلم کار او را برای توصیف آن تا حدی سخت می‌کند.
ردکلیف گفت: «هیچ‌چیز ویرد (یا عجیب) نبود. هیچ‌چیز غیرعادی نبود. حتی قبل از این که فیلمنامه را بخوانم آن را قبول کردم. همین که پیشنهاد شد نقش یانکوویک را بازی کنم، خیلی خیلی به ایده علاقه‌مند شدم.»
یانکوویک ۶۲ ساله و ردکلیف ۳۳ ساله در این مصاحبه که در رستورانی در منهتن انجام شد، خیلی به هم محبت نشان دادند. دائم این جمله‌ها رد و بدل می‌شد که «تو اول بگو» یا «نه، ادامه بده». انگار هیچ‌کدام از دو مرد نمی‌دانستند چه کسی سلبریتی است و چه کسی دیگری را تحسین می‌کند.
آن‌ها گفتند در اولین چت ویدیویی خودشان در زمستان ۲۰۲۰، وقتی یانکوویک ایده بازی ردکلیف در فیلم را با او در میان گذاشت، انرژی مشابهی بود. ردکلیف گفت: «بعضی وقت‌ها وقتی کاری را دوست دارم و می‌خواهم آن را انجام دهم، در جلسات به مشکل می‌خورم. با آب و تاب صحبت می‌کنم و خیلی وقت‌ها هم حرفهای تکراری می‌زنم.»
«ویرد» برای یانکوویک که از ۱۹۸۳ تاکنون ۱۴ آلبوم استودیویی منتشر کرده است، اما فقط در یک فیلم – کمدی کالت «یواچ اف» در ۱۹۸۹ – بازی کرده بود، یک پروژه خیلی پرشور بود.
اپل در ۲۰۱۰ متن یک آنونس شوخی‌آمیز برای فیلمی را نوشت و کارگردانی کرد که اصلاً ساخته نشده بود. نام آن ویدیو هم «ویرد» بود و آرون پل («برکینگ بد») نقش نسخه‌ای به‌شدت اهل مهمانی از یانکوویک را بازی کرد. فیلم کوتاه اپل از وبسایت فانی اُر دای پخش شد و یک موفقیت بزرگ به همراه داشت.
یانکوویک در بیش از یک دهه گذشته آن آنونس قلابی را در کنسرت‌های خود نمایش می‌داد، طوری که تعدادی از طرفداران او معتقد بودند این تریلر یک فیلم واقعی را تبلیغ می‌کند.
یانکوویک گفت: «مردم می‌گفتند: “تو باید یک فیلم کامل بسازی.” من می‌گفتم: “نه، این یک آنونس است. همان چیزی است که قرار است باشد – بخشی از اجرا.”»
اما موفقیت سایر فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای راک مانند «حماسه کولی» و «راکت‌من» در سال‌های اخیر باعث شد یانکوویک ایده ساخت نسخه بلند سینمایی «ویرد» را جدی بگیرد. ضمن این که او از تغییرات غیر ضروری در داستان‌های واقعی ستاره‌های راک که در آن دو فیلم به تصویر کشیده شدند، ناراحت بود. یانکوویک به صحنه‌ای در «راکت‌من» اشاره کرد که در آن التون جان بعد از دیدن پرتره‌ای از بیتلز و تمرکز روی جان لنون، نام خانوادگی جدید خود را انتخاب می‌کند.
یانکوویک کمی صدایش را بالا برد و گفت: «همه طرفداران التون جان می‌دانند که او نام فامیل خود را با الهام از لانگ جان بالدری عوض کرد. حدس می‌زنم سازندگان فیلم فکر می‌کردند هیچ‌کس لانگ جان بالدری را نمی‌شناسد.»
تلاش اولیه برای موافقت هالیوود با ایده «ویرد» ناموفق بود. به نظر می‌رسید استودیوها انتظار فیلمی را داشتند که با صراحت بیشتر فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای را هجو کند، به همان روش که آهنگ‌های یانکوویک از تک‌آهنگ‌های موفق دیگران تقلید می‌کردند. اپل گفت: «مردم فکر می‌کردند فیلم تقلیدی‌تر از چیزی باشد که حالا هست. بیشتر شبیه “سلاح عریان” یا “فیلم ترسناک”.»
بنابراین اپل و یانکوویک با هم در یک کافی‌شاپ نشستند و آنونس فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای دیگر را دیدند. آن‌ها به دنبال مضامین تکراری و معمول این فیلم‌ها بودند. این دو در ادامه فیلمنامه‌ای نوشتند که به گفته یانکوویک: «در آن واقعیت‌ها به‌طور دلخواه تغییر می‌کند.»
این که «ویرد» چه چیز را به تصویر می‌کشد، مهم نیست. واقعیت این است که یانکوویک شعر آهنگ «بالونی من» خود را فی‌البداهه نگفت. او گفت: «من آن آهنگ را در یک دستشویی ضبط کردم نه در ایستگاه اتوبوس. چرا آن را عوض کردیم؟ فقط به این دلیل که فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای این کار را می‌کنند.»
فیلم اپل و یانکوویک همچنان به یک بازیگر مرد اصلی نیاز داشت و آن‌ها به ردکلیف فکر کردند که می‌دانستند طرفدار موزیسین‌های کمدی مانند تام لرر است. خیلی زود معلوم شد ردکلیف از موسیقی یانکوویک نیز خوشش می‌آید – همین‌طور دوست‌دختر قدیمی او، آرین دارک، بازیگر که سال‌هاست طرفدار یانکوویک است و در سفرهای جاده‌ای اغلب آلبوم‌های او را پخش می‌کند. (ردکلیف در اولین تماس ویدیویی خودش با یانکوویک درمورد «ویرد» با هیجان گفت: «اگر این اتفاق بیفتد، دوست‌دخترم خیلی هیجان‌زده می‌شود.»)
مهم‌تر از آن، ردکلیف احساس کرد «ویرد» همان آزادی هنری را به او می‌دهد که در فیلم‌هایی مانند درام زندگی‌نامه‌ای «عزیزانت را بکش» در نقش آلن گینزبرگ شاعر یا کمدی سیاه «مرد چاقو سوئیسی» در نقش یک جسد بسیار همه‌کاره داشت. ردکلیف گفت: «هر وقت فرصت پیدا کنم خودم را در چیزی بیندازم، این کار را انجام می‌دهم.»
او ادامه داد: «صحنه‌ای در “ویرد” که یانکوویک خیالی متأثر از مواد روان‌گردان از یک تخم مرغ غول‌پیکر بیرون می‌آید، عجیب‌ترین صحنه‌ای است که تابه‌حال بازی کرده‌ام. احتمالاً فقط لحظه‌ای در “مرد چاقو سوئیسی” که پل دانو مثل جت اسکی سوار من شده است، به آن نزدیک می‌شود.»
او اضافه کرد: «نسخه ال در فیلمنامه قطعاً با آزادی کامل نوشته شد و این خیلی دیوانه‌وار است.» در اینجا ردکلیف رو به یانکوویک کرد و پرسید: «تو که آدم‌های زیادی را نکشته‌ای؟» یانکوویک پاسخ داد: «نه زیاد. خیلی کم!»
با قطعی شدن حضور ردکلیف در پروژه، روکو قبول کرد فیلم را تهیه کند، اما فقط با ۱۸ روز فیلمبرداری موافقت کرد. این مستلزم برنامه‌ای بسیار فشرده برای پروژه‌ای بود که در آن ردکلیف مجبور بود چند آهنگ (لب‌زنی آهنگ‌های اصلی یانکوویک) بخواند و چند سکانس اکشن نیز اجرا کند. ردکلیف گفت: «در فیلم‌های “هری پاتر” فیلمبرداری یکی از آن صحنه‌ها می‌توانست ۱۶ روز طول بکشد.»
بنابراین او از مرحله پیش‌تولید برای یادگیری دیالوگ‌ها و رقص استفاده کرد و به بهترین فرم فیزیکی رسید. (او گفت: «درنهایت متوجه شدم در این فیلم بیش از هر کار دیگری بدون پیراهن هستم. بیشتر آن در فیلمنامه بود، اما واقعاً جدی نگرفته بودم.»
و همین که دوربین‌ها به کار افتادند، سختی کار بیشتر احساس شد. ردکلیف گفت: «شرایط کووید وحشتناک بود، به‌خصوص برای من و اریک (اپل). هیچ نقشه دومی نبود. فقط نباید مریض می‌شدیم.»
پیش از شروع فیلمبرداری، پاتون اسوالت، کمدین که قرار بود نقش مهم دکتر دمنتو – مجری رادیو که بخشی از زمان پخش برنامه خود را به یانکوویک اختصاص داد و به شهرت او کمک کرد – را بازی کند، پایش شکست. هرچند ابتدا صحبت‌هایی شد که اسوالت نقش خود را با عصا بازی کند، اما خیلی زود راین ویلسون («اداره») جای او را گرفت.
بازی متعهدانه ایوان ریچل وود («وست‌ورلد») که در فیلم نقش مدونا را بازی می‌کند، به کمک فیلم آمد، هرچند در این داستان، خواننده آهنگ «دختر مادی» یک اغواگر خودخواه و موذی است که آشکارا فقط از یانکوویک سوء استفاده می‌کند، به این امید که او یکی از آهنگ‌هایش را تقلید کند.
یانکوویک گفت: «راستش را بخواهید تعجب کردم که وکلا چطور اجازه دادند ما شخصیت مدونا را در فیلم داشته باشم. خیلی راحت گفتند او یک شخصیت عمومی است و اشکالی ندارد. کار خودتان را بکنید.» (یک نماینده مدونا حاضر نشد در این زمینه اظهار نظر کند.)
به گفته اپل، درحالی‌که همه با سرعت سرسام‌آور کار می‌کردند، مشارکت یانکوویک و ردکلیف برای رسیدن به لحن حرفهای مهم بود و او در کل مرحله پس از تولید، همچنان با یانکوویک که در یک تور کنسرت در آمریکای شمالی بود، دائم در ارتباط بود.
اپل گفت: «وقتی فیلم را میکس می‌کردیم، او در کل روز، هر روز از یک شهر متفاوت با ما از طریق زوم در تماس بود. او بین اجراهای خود به من پیام می‌داد و مثلاً می‌گفت: “فکر می‌کنم در اینجا صدای هم‌خوان آهنگ باید کمی تقویت شود.” بعد که من پاسخ می‌دادم، ناگهان می‌گفت: “اوه، باید روی صحنه بروم.”»
ردکلیف در تمام مدت فیلمبرداری از فرصت حضور در کنار یانکوویک استفاده کرد تا نواختن آکاردئون را از او یاد بگیرد، حداقل به‌اندازه‌ای که او را در فیلم شبیه یک موزیسین شایسته جلوه دهد.
ردکلیف گفت: «وقتی نقش ال را بازی می‌کنید، به یک تلاش خوب و صادقانه نیاز دارید تا فرصت از دست نرود.»
یانکوویک پاسخ داد: «هر بار که می‌بینم کسی در تلویزیون یا فیلم آکاردئون می‌نوازد همیشه مأیوس می‌شوم. (او مری استینبرگن را یک استثنا نامید و گفت: «درواقع او می‌تواند نوازنده خوبی باشد.») دنیل تلاش خود را کرد، اما نمی‌دانم که می‌تواند از پس یک اجرای انفرادی بربیاید یا نه.»
ردکلیف به‌سرعت پاسخ داد: «نه، به‌هیچ‌وجه نمی‌توانم، اما با دست چپ خیلی بهتر می‌توانم “بالونی من” را بزنم. اجرای آن با دو دست و به‌طور هم‌زمان، نشدنی است!»
منبع: نیویورک تایمز (دیو ایتزکاف)
