مجله نماوا، ترجمه: علی افتخاری
از میان همه مدعیان جایزه اسکار بهترین فیلم امسال، کمتر کسی در بین کارشناسان، واقعاً سونی و «مرد عنکبوتی: راهی به خانه نیست» (Spider-Man: No Way Home) را در ترکیب تصویر می‌کرد. به غیر از پدیده اجتماعی «پلنگ سیاه»، تاکنون هیچ فیلمی که از روی یک قصه مصور ساخته شده باشد، در این بخش نامزد نشده است و رأی‌دهندگان آکادمی ظاهراً تمایل بیشتری دارند فیلم‌های کوچک و بیشتر مستقل را نامزد کنند.
طبعاً به‌عنوان هشتمین فیلم فرنچایز «مرد عنکبوتی»، موفقیت فراوان در گیشه و اشتیاق طرفداران قابل انتظار بود. «مرد عنکبوتی: راهی به خانه نیست» از نیمه دسامبر ۲۰۲۱ روی پرده سینماها رفت و بلافاصله مورد توجه منتقدان سینما قرار گرفت، به‌طوری‌که در حال حاضر بین نزدیک به ۴۰۰ نقد در وبسایت راتن تومیتوز، ۹۳ درصد رأی مثبت دارد.
واکنش تماشاگران نیز فراتر از حد معمول بود. فیلم تا ۱۳ مارس ۲۰۲۲ در ایالات متحده و کانادا ۷۹۲.۳ میلیون دلار و در سایر مناطق ۱.۰۸ میلیارد دلار و درمجموع ۱.۸۷۷ میلیارد دلار در سراسر دنیا به دست آورد. «راهی به خانه نیست» پرفروش‌ترین فیلم سال ۲۰۲۱، ششمین فیلم پرفروش تاریخ سینمای جهان، سومین فیلم پرفروش ایالات متحده و کانادا، پرفروش‌ترین فیلم مجموعه سینمایی «مرد عنکبوتی» و پرفروش‌ترین فیلم توزیع‌شده توسط سونی است. «راهی به خانه نیست» همچنین اولین فیلم پس از «جنگ ستارگان: خیزش اسکای واکر» (۲۰۱۹) است که بیش از یک میلیارد دلار فروخت، سومین فیلمی است که سریع به این میزان فروش رسید و اولین فیلمی است که در طول همه‌گیری کووید ۱۹ به این موفقیت دست پیدا کرد.
موفقیت تجاری و استقبال گسترده منتقدان سینما، ناگهان مدیران سونی و مارول را به فکر کمپین برای جوایز اسکار انداخت. آن‌ها «راهی به خانه نیست» را بیشتر به‌عنوان «نقطه اوج» یک فرنچایز ۲۰ ساله تبلیغ کردند تا یک دنباله دیگر و مانند «ارباب حلقه‌ها»، از سه فیلم «مرد عنکبوتی» با بازی تام هالند و زندیا به‌عنوان یک سه‌گانه یاد شد که کل مجموعه را به یک نتیجه رضایت‌بخش می‌رساند. این چیزی است که برای تماشاگران سینما کاملاً روشن شد. وقتی دو ستاره قبلی سری فیلم‌های «مرد عنکبوتی» – توبی مگوایر که در سه فیلم اول نقش پیتر پارکر/اسپایدی را بازی کرد و اندرو گارفیلد که در دو فیلم بعدی لباس او را پوشید – در «راهی به خانه نیست» به هالند پیوستند (به‌علاوه ضدقهرمانان فیلم‌های قبلی)، تماشاگران هیجان‌‌زده شدند.
درنهایت، کمپین سونی برای نود و چهارمین دوره جوایز اسکار به نتیجه نرسید و «راهی به خانه نیست» نتوانست به جمع ۱۰ فیلم نامزد جایزه بهترین فیلم راه پیدا کند، بااین‌حال، نامزد اسکار بهترین جلوه‌های تصویری شد. بندیکت کامبربچ که در «راهی به خانه نیست» نقش دکتر استرنج را بازی می‌کند برای «قدرت سگ» به کارگردانی جین کمپیون در بخش بهترین بازیگر مرد نامزد اسکار شده است، درحالی‌که گارفیلد برای «تیک، تیک…بوم!» به کارگردانی لین مانوئل میراندا در این بخش با کامبربچ رقابت می‌کند. جی.کی. سیمونز که در «راهی به خانه نیست» نقش شخصیت بدجنس جی. جونا جیمسون را دارد، برای «ریکاردو بودن» نامزد اسکار بهترین بازیگر مرد مکمل است.
«راهی به خانه نیست» در حالی نتوانست در فهرست نامزدهای جوایز اسکار امسال قرار بگیرد که «شوالیه تاریکی»، فیلم «بتمن» کریستوفر نولان نیز در سال ۲۰۰۸ در شرایط مشابه از سوی رأی‌دهندگان نادیده گرفته شد و در ادامه، اعتراض‌ها آکادمی را بر آن داشت تعداد نامزدهای بخش بهترین فیلم را از پنج به ۱۰ افزایش دهد.
هالند قبلاً درمورد احتمال نامزدی «راهی به خانه نیست» در بخش اسکار بهترین فیلم صحبت کرد و گفت: «نامزدی اسکار افتخار بزرگی خواهد بود، اما واکنش طرفداران برای ما کافی است.» او انتظار این‌همه استقبال از سوی تماشاگران را نداشت. در شرایطی که سینماها در دو سال گذشته به‌شدت تحت تأثیر بیماری همه‌گیر بودند، فروش بسیار خوب «راهی به خانه نیست» کسانی را که به تجربه فیلم دیدن روی پرده بزرگ باور دارند، امیدوار کرد.
هالند می‌گوید: «همیشه می‌دانستم این فیلم در سراسر دنیا محبوب می‌شود، اما فکر نمی‌کردم استقبال از آن تا این حد زیاد باشد… به نظر می‌رسد ما در خوابی واقعاً عجیب و غریب بودیم. واقعاً حس عجیبی دارد.»
مگوایر درمورد این که چطور بعد از این‌همه سال با حضور در فیلم جدید موافقت کرد، توضیح می‌دهد: «از من خواستند با کوین فایگی و ایمی پاسکال، تهیه‌کنندگان فیلم ملاقات کنم، اما در آن زمان نمی‌دانستم چه چیزی در ذهن آن‌هاست. در آن گفت‌وگو، نیت، عشق و تجلیل ایمی و کوین از این فیلم‌ها آشکار بود… فقط می‌خواستم به پروژه ملحق شوم. من از طرفداران پر و پا قرص تام و آن فیلم‌ها و اندرو هستم؛ بنابراین، قطعاً جالب بود.»
گارفیلد که با دو فیلم «تیک، تیک…بوم!» و «چشمان تمی فی» یک سال خوب را پشت سر گذاشت، تنها یک معیار برای پیوستن به فیلم داشت. او می‌گوید: «من فقط منتظر بودم که ببینم توبی در این فیلم بازی می‌کند؟ من چشم‌بسته دنباله‌رو او هستم؛ ضمن این که “راهی به خانه نیست” یک ایده و یک داستان خلاقانه عالی داشت. این‌طور نبود که فقط از ما بخواهند بیاییم و سلام کنیم و دوباره برویم. حضور ما عملاً در خدمت به تام و در خدمت به سفر تام و جایگاه او در نقش پیتر پارکر بود. من همچنین گسترش فرضیه چندجهانی و حس سرنوشت در این فیلم را دوست دارم. درواقع، بدون حضور پیترِ توبی و پیترِ اندرو در این لحظه خاص، شاید او به پیتر پارکری تبدیل نشود که قرار است تبدیل شود. … فکر می‌کنم گرد هم آوردن سه مرد عنکبوتی یک نوع برادری شکل می‌دهد که بسیار زیباست.»
هالند این تجربه را چه مقابل دوربین و چه پشت دوربین بسیار احساسی دید و از این که مجبور شد به جاهایی برود که قبلاً نرفته بود، شگفت‌زده شد. او می‌گوید: «قطعاً به‌عنوان یک بازیگر این حس را داشتم که آخرین بار است می‌توانم لباس مرد عنکبوتی را بپوشم، بنابراین بخش زیادی از احساسات، از خداحافظی ناشی می‌شد که یکی از بزرگ‌ترین مضامین در کل فیلم است، اما “راهی به خانه نیست” همچنین حس یک ضیافت سه نسل سینمایی را داشت؛ بنابراین، گاهی اوقات وارد صحنه‌هایی می‌شدیم که فوق‌العاده احساسی بودند.»
حضور مگوایر و گارفیلد در «راهی به خانه نیست» تا مدت‌ها مخفی نگه داشته شد و استودیو از منتقدان سینما خواسته بود در نقدهای خود داستان فیلم را لو ندهند. مخفی نگه‌داشتن این مسئله برای گارفیلد که یکی پس از دیگری در نشست‌های مطبوعاتی «تیک، تیک…بوم!» و «چشمان تمی فی» شرکت می‌کرد، آسان نبود و دائم از او درمورد شایعه حضور احتمالی او و/یا مگوایر در فیلم جدید سؤال می‌شد. گارفیلد می‌گوید: «من دروغ‌گویی غیراخلاقی خود را توجیه می‌کردم. آن را بیشتر چاخان می‌دانستم تا دروغ و به‌نوعی از آن لذت می‌بردم! خیلی سرگرم‌کننده بود، شبیه بازی “گرگینه” یا “مافیا”. شما گرگینه هستید و باید همه را متقاعد کنید که نیستید؛ بنابراین به‌نوعی آن را به یک بازی کوچک برای خودم تبدیل کردم.»
گارفیلد ادامه می‌دهد: «من فیلم را اولین بار فیلم با توبی دیدم و خیلی تحت تأثیر قرار گرفتم. یک فیلم عمیق است؛ فیلمی درباره بلوغ، پذیرش از دست دادن، پذیرش مرگ و پذیرش مسئولیت موهبتی که دارید. سفر تام در این فیلم من را نابود کرد. این یک پیتر پارکر کلاسیک است، اما کاملاً تازه و کاملاً از نو تصور شده است. مثل این که داستان تام بجای فیلم اول در فیلم سوم او ریشه دارد. جان واتس (کارگردان) و تام چیزی ساخته‌اند که فوق‌العاده تکان‌دهنده است. فکر می‌کنم یک فیلم زیباست»
مگوایر همین احساس را نسبت به فیلم داشت. «من هر روز واقعاً سپاسگزار بودم. تجربه‌ای بسیار غنی بود و همان‌طور که بچه‌ها اشاره کردند، به اشتراک گذاشتن و حس برادری در فیلم خیلی غنی و احساسی است… داستان و روابط شخصیت‌ها به زیبایی شکل می‌گیرد.»
مگوایر به تاریخ ۲۰ ساله مجموعه فیلم‌های «مرد عنکبوتی» و وجه مشترک شخصیت‌ها فکر می‌کند و می‌گوید: «نحوه تکامل شخصیت‌ها در این فیلم‌ها منحصربه‌فرد است و اینجا و در فیلم جدید همه آن‌ها ازجمله ابرضدقهرمان‌ها دور هم جمع می‌شوند. دیدن این گرد هم آمدن تاریخی شگفت‌انگیز است.»
درنهایت، آیا هالند واقعاً «مرد عنکبوتی: راهی به خانه نیست» را پایان راه سفر خودش به‌عنوان مرد عنکبوتی می‌داند یا از آنجا که فیلم جدید در پایان، دری را باز می‌گذارد، ممکن است با این شخصیت به مرحله بعدی برود؟ او می‌گوید: «صادقانه بگویم، پاسخ این سؤال را نمی‌دانم. بازی در نقش مرد عنکبوتی تجربه‌ای فوق‌العاده بود و من خاطرات شگفت‌انگیزی از آن دارم. می‌دانم عاشق این شخصیت هستم و می‌دانم آماده خداحافظی نیستم، اما اگر زمان خداحافظی من رسیده باشد، این کار را با افتخار انجام می‌دهم، چون می‌دانم با این شخصیت به هر چیزی که می‌خواستم رسیده‌ام و به اشتراک گذاشتن آن با توبی و اندرو همیشه یکی از خاص‌ترین تجربه‌های دوران کاری من خواهد بود.»
منبع: ددلاین، ایندی وایر
