مجله نماوا، مهگان فرهنگ
جان گريرسونِ انگليسی، كه او را پدر سينمای مستند می‌دانند، فيلم مستند را گـزارش و تفسیر خلاق واقعیت می‌داند.
فيلم مستند، درهرگونه و دسته‌بندی كـه باشـد، بـا تصـويركـردن سـيمای مردمـان در لحظه‌هاي مختلف و ثبت اتفاق‌ها و بیان واقعیت‌ها با کلیه‌ی اسنادی که مستندساز به کار می‌گیرد، به مخاطب كمك مي‌كنـد خـود را بـه زمان و مكان وقوع آن رويدادها نزديكتر كند. در مستندهای پرتره، مستندساز فقط یک پرتره را معرفی نمی‌کند، بلکه به فراخور سال‌های زندگی به بیان بخشی از تاریخ یک سرزمین و ارایه‌ی اسناد آن دوران می‌پردازد. در این راستا اگر فرد، هنرمند باشد حتی بررسی سبک شخصی، تاثیرات و بازتاب‌هایی که هنر او در جامعه داشته است نشان داده می‌شود.
مستند «آقای صیاد را ول کنید!» ساخته‌ی مریم ملک مختاراست. تجربه‌ی سال‌ها عکاسی و نگاه دقیق او به مقوله‌ی عکس وعکاسی قطعا می‌تواند به فیلم مستند «آقای صیاد را ول کنید!» بیانجامد؛ مستندی که به قدرت حضورشخصیت محمد صیاد، اشاره دارد؛ او که مانند عکس‌هایش، حقیقت محض و بخشی از تاریخ یک ملت است. پژوهش خوب و رعایت تسلسل تاریخی وقایع اجتماعی – سیاسی در فیلم به خوبی دیده می‌شود.
صیاد از ورودش به جهان عکس و مطبوعات می‌گوید. مخاطبش را از روزهای قبل انقلاب به خیابان‌های تهران می‌برد و با رویدادهای شکل‌گیری انقلاب همراه می‌کند. محمد صیاد در مقابل دوربین مریم ملک مختار حالا از آنچه در بیش از چهل سال عکاسی کرده (بهتراست بگوییم دیده است) می‌گوید. با محمد صیاد از پیروزی انقلاب به جنگ می‌رویم. با جزئیات ریز در امتداد جنگ و آزادی خرمشهر پیش می‌رویم. آقای صیاد خودش برای گفتار فیلم کافی است. به خوبی صحبت می‌کند، مخاطب را به اوج می‌برد و ایجاد بغض می‌کند. جزئیاتی که صیاد از جنگ و زندگی درون جنگ با تصایری که بسیار دقیق و مناسب تمام خط روایت فیلم است، نشان از انتخاب خوب تصاویر و آرشیو حرفه‌ای عکس دارد. اگرچه در جایی بغضِ از دست دادن بزرگترین آرشیوش را نیز نشان می‌دهد.
صیاد، در جایی ما را به حوزه‌ی شخصی خودش در خانه‌اش می‌برد و هر آنچه سال‌ها برای آن‌ها تلاش کرده است را نشان می‌دهد. محمد صیاد به ازای هر کلمه‌ای که می‌گوید، در آرشیو خود تصویر دارد، کارگردان فیلم با صبر و حوصله به انتخاب این عکس‌ها پرداخته است. صحبت‌ها بر روی عکس‌ها خوب قرار گرفته و انتخاب شعارها و در مواردی موسیقی مناسب است؛ یکی ازویژگی‌های مستندسازانی که تجربه‌های موفق عکاسی دارند، قدرت انتخاب عکس و نگاه تصویری متفاوت است.
پای‌بندی به شخصیت فیلم
یکی دیگر از مهمترین ویژگی مستند «آقای صیاد را ول کنید!»، این است که فیلمساز نگاه شخصی در فیلم ندارد، قضاوت نمی‌کند و مستند را از زاویه دید شخصیت فیلم بیان می‌کند و به شخصیت محمد صیاد پایبند است. «محمد صیاد»ی که برای داشتن یک قاب عکس خوب، عکاس تایمزرا کنارمی‌زند و با مامورین حفاظت درمی افتد. او قرار نیست سیاستی تعیین کند، اما بهترین تصاویر تعیین سیاست‌ها و رویدادهای تاریخی، سیاسی و اجتماعی کشور را به ثبت رسانده است. مریم ملک مختار، محمد صیاد را در نهایت صداقت نشان می‌دهد، تا جایی که این جمله‌ی تاریخی «آقای صیاد را ول کنید!» گفته می‌شود. کارگردان در طول فیلم به گونه‌ای محمد صیاد را نشان می‌دهد، که رسیدن به این جمله کاملاً روشن باشد.
مریم ملک مختار با علاقه‌های آقای صیاد، همراه است و به شخصیت فیملش کاملا وفاداراست، تا بتواند فیلمی صادقانه را به تصویر بکشد. نقطه‌ی آغاز و پایان فیلم هم از دیگر نکات خوب فیلم است.
فیلم «آقای صیاد را ول کنید!»، فقط بیان صداقت تصویری آقای صیاد و کارگردانش نیست؛ صداقت تصویری و صحت بیش از چهار دهه تاریخ پرفراز و نشیب ایران است. فیلم «آقای صیاد را ول کنید!» یک سند ماندگار تاریخی، اجتماعی، سیاسی و از همه مهمتر هنری وعکاسی خبری برای ایران و آن‌هایی است که در پی تاریخ معاصر ایران هستند. علاقه‌مندان به این نوع عکاسی با دیدن این فیلم می‌توانند هر آنچه لازم است را از عکاسی خبری از یک عکاس خبری معتبر و قوی بدانند.
فیلم نتیجه‌ی اعتماد کارگردان و محمد صیاد به یکدیگر است. آقای صیاد همان است که هست و مریم ملک مختار با فیلمش به طیف وسیع مخاطبان فیلمش، به‌ویژه علاقه‌مندان به عکاسی و تاریخ معاصرایران می‌گوید که: آقای صیاد را ول نکنید!
تماشای آثار پانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت در پردیس نماوا
