حوالی بهمن ماه و بعد از جشنواره فجر کسی فکرش را نمی‌کرد که چنین سال سینمایی در پیش باشد. همه با ذوق و شوق از اکران‌های پیش رو صحبت و پیش بینی می‌کردند که کدام فیلم در فروش و جذب مخاطب از باقی آثار پیشی خواهد گرفت. با نزدیک شدن به روزهای آخر بهمن بحث اینکه کدام فیلم‌ها برای اکران نوروز انتخاب می‌شوند داغ شد و حتی در بعضی محافل و بین بعضی از تهیه‌کنندگان بحث و رقابت برای گرفتن اکران نوروزی بالا رفت.
اما کرونا ناگهان از راه رسید و همه معادلات و پیش‌بینی‌ها را برهم زد تا سینمای ایران و جهان یکی از سوت و کورترین سال‌های خود را تجربه کنند. اواخر بهار تازه سینماها باز شدند تا با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی فعالیت خود را در دوران کرونا از سر بگیرند. اما سایه سنگین بیماری کماکان بر سر سینمای ایران سنگینی می‌کرد و کمتر تماشاگرانی در این شرایط حاضر شدند به سینما برود. طرح‌هایی مانند سینما ماشین و اکران آنلاین از جمله راهکارها برا سرپا نگه داشتن سینما بود.
سینما ماشین که احیای یک طرح قدیمی است که در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ در هالیوود رواج داشت با فیلم «خروج» در ایران مورد امتحان قرار گرفت. طرحی که شاید چندان مورد استقبال قرار نگرفت اما برای سینما دوستان یک نوستالژی قدیمی را زنده کرد و تصویری را که همیشه در فیلم‌های کلاسیک دیده بودند به زندگی‌شان وسط تهران در آخرین روزهای قرن ۱۳ هجری راه داد.
همچنین بخوانید:
آثار در دست تولید سینمای ایران در دوران کرونا
اکران آنلاین هم که وی او دی‌ها سردمدارش بودند یک راه نجات دیگر برای فیلم‌ها بود که یک ظرفیت بزرگ و پتانسیل کشف نشده را برای سینمای ایران رو کرد. اکران آنلاین اتفاق بسیار مثبتی است که بعد از عادی شدن شرایط هم باید با قوت، به کار خود ادامه دهد. فیلم‌هایی که روی پرده می‌سوختند یا در حالت عادی هرگز امکان نمایش پیدا نمی‌کردند در اکران آنلاین با اقبال عمومی روبه‌رو شدند و توانستند مخاطب خود را پیدا کنند.
فیلم‌های زیادی هر ساله در سینمای ایران ساخته می‌شوند اما یا رنگ پرده را نمی‌بینند یا اکرانی بسیار محدود و کم کیفیت را تجربه می‌کنند. اکران آنلاین می‌تواند یک پلتفرم نوین و جالب توجه برای نمایش فیلم‌های این چنینی و آثار مستقل و هنری باشد که روی پرده هرگز سرمایه‌شان برنمی‌گردد اما با اکران آنلاین می‌توانند از ورشکستگی نجات پیدا کنند. ضمن اینکه اکران آنلاین امکان نمایش بعضی از فیلم‌های توقیف شده را هم فراهم می‌کند که این هم قدم بسیا مثبتی است. هرچند که در نهایت تماشای فیلم در سالن سینما و روی پرده بزرگ یک حس و حال دیگری دارد.
در این یادداشت کمی درباره سال ۹۹ بدون کرونا خیال‌پردازی کرده‌ایم؛ که اگر کرونا نیامده بود چه فیلم‌هایی نمایش پیدا می‌کردند و استقبال احتمالی مخاطبان از آنان در شش ماهه اول سال چطور بود.
شنای پروانه
فیلم برگزیده مردم در جشنواره فجر که یکی از امیدهای اکران نوروز بود. از کارگردانی جوان یعنی محمد کارت که مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفت. بسیاری حدس می‌زدند که شنای پروانه در میان فیلم‌های اجتماعی به موفقیتی نظیر آثار سعیدروستایی دست پیدا کند اما یکی از فیلم‌هایی بود که متحمل ضربه سهمگینی از کرونا شد و آرزوها عواملش بر باد رفت.
فیلم درست در اوج وحشت عمومی از کرونا در سینما به اجبار اکران شد و شکست سهمگینی در گیشه خورد و از دست رفت. هنوز هم خبری از انتشارش در شبکه نمایش خانگی نیست. نتیجه ۷ هفته اکران فیلم شد 23٬454٬151٬944 ریال فروش.
خوب،بد جلف 2 : ارتش سری
فیلم قاسم‌خانی که در جشنواره نمایش پیدا کرد اما چندان مورد توجه قرار نگرفت هم جز اکران‌های نوروزی بود تا بتواند با فاز کمدی و ترکیب امتحان پس داده بازیگرانش گیشه‌ها را فتح کند.
انتظار می‌رفت ارتش سری پرفروش‌ترین فیلم نوروزی شود اما اکرانش همزمان با شنای پروانه یک فاجعه برای سرمایه‌گذاران فیلم به‌بار آورد. فیلم در ۲۵ هفته اکران تنها 14٬941٬169٬629 ریال فروخت.
لامینور
آخرین فیلم داریوش مهرجویی که به عقیده بسیاری بعد از تجربه های آخر ناموفق مهرجویی می‌توانست او را به گود برگرداند. فیلمی باز با مایه‌های موسیقی که این‌بار قهرمانش یک دختر موزیسین بود.
فیلم به جشنواره نرسید و در آن حضور نیافت در نتیجه عوامل همه سعی خود را کردند تا فیلم را در لیست کران‌های نوروزی قرار دهند که خوب دیده شود. اما کرونا بازی‌شان را بهم زد.
خبری از اکران آنلاین فیم هم نیست و مهرجویی دست نگه داشته تا فیلم را در شرایط عادی به نمایش بگذارد.
لاله
این پروژه جنجالی و کشدار سینمای ایران که ساختش بیش از هفت سال طول کشید و حواشی بسیاری داشت، بالاخره تمام شد و بعد از اینکه در جشنواره به دلیل عدم تکمیل صدا و موسیقی پذیرفته نشد، در لیست اکران‌های نوروزی ۹۹ قرار گرفت. فیلمی که تهیه‌کننده‌اش چندباری عوض شد و کارگردانش اسدالله نیک‌نژاد که در مدت‌ها در هالیوود فعالیت داشته، آن‌را به زبان انگلیسی ساخته است.
عوامل فیلم بعد از تحمل سختی‌های بسیار برای تمام کردن فیلم به دنبال بهترین زمان و شرایط برای اکران فیلم بودند که کرونا کاسه کوزه‌شان را بهم زد. هرچند که واقعا معلوم نیست خروجی چطوراز آب درآمده و تماشاگر ایرانی چه واکنشی به فیلم نشان خواهد داد.
تورج منصوری تهیه‌کننده فیلم درباره اکران آنلاین فیلم اظهار کرده بود که این تصمیم برعهده سرمایه‌گذاران فیلم است. اما بعید به‌نظر می‌رسد بعد از این همه تلاش، صرف وقت و برنامه‌های بلندپروازانه‌ای که برای فیلم درنظر گرفته شده بود، عوامل به اکران آنلاین رضایت دهند.
پسرکشی
پسرکشی از جمله فیلم‌هایی است که در جشنواره نمایشی محدود داشت و قرار بود زود اکران شود اما حقیقتا اکران انلاین به نفعش تمام شد. بعید بود روی پرده سینما به این میزان دیده شود که حالا در شبکه نمایش خانگی دیده شد. چون از آن دست فیلم‌هایی بود که هر تماشاگری سمت تماشایش نمی‌رود.
اما اکران آنلاین و در دسترس بودن فیلم در خانه‌ها و همچنین عدم تمایل به رفتن به سینما باعث شد تا پسرکشی اکران آنلاین موفقی را پشت سر بگذارد.
بی حسی موضعی
بی حسی موضعی که حبیب رضایی تهیه‌کنندگی آن‌را برعهده دارد و محمدصادق رنجکشان سرمایه گذارش است، هم قرار بود اوایل امسال اکران شود. فیلمی که ترکیب بازیگران امید به فروشش را زیاد می‌کردند.
حسن معجونی، پارسا پیروزفر، باران کوثری، سهیل مستجابیان و حبیب رضایی در آن ایفای نقش می کنند. همچنین موفقیت فیلم در جشنواره جهانی هم نکته مثبتی برای اکرانش به‌حساب می‌آمد. اما فعلا خبری از نمایشش در وی او دی‌ها یا روی پرده سینما نیست.
دینامیت
دینامیت با بازی محسن کیایی، پژمان جمشیدی و احمد مهرانفر فرم حضور در جشنواره را پر کرد اما موفق نشد در فجر سی و هشتم به نمایش دربیاید و بعد برای اکران نوروزی آماده شد. فیلمی از مسعود اطیابی که از گریم بازیگرانش معلوم بود یک کمدی با موضوعی به‌روز است. این فیلم هم قرار بود در میان اکران‌های نوروزی باشد اما شانس آورد اکران نشد وگرنه مانند ارتش سری شکست بدی در گیشه می‌خورد.
انفرادی
یک فیلم کمدی دیگر با بازی رضا عطاران و احمد مهرانفر باز هم اثر مسعود اطیابی که در جشنواره پذیرفته نشد و قرار بود در نوروز اکران شود.
احتمالا از همان کمدی‌های بی‌مایه که خیلی خوب می‌فروخت و تماشاگران زیادی را جذب می‌کرد. اما با شیوع ویروس اکران نشد و معلوم نیست سازندگانش حالا چه برنامه‌ای برای آن دارند.
درخت گردو
درخت گردو هم جز فیلم‌های دیده شده جشنواره بود که توجه تماشاگران زیادی را به خود جلب کرد. فیلمی که بسیار تلخ و آزاردهنده است و به همین دلیل برای اکران نوروز مناسب نبود اما پیش بینی می‌شد در سری اکران‌های عید فطر یا تابستان باشد.
بعد از شروع اکران آنلاین صحبت از نمایش آنلاینش به میان آمد اما گویا تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار فیلم زیر بار نرفت. درحالیکه هنوز تکلیف نمایش فیلم مشخص نیست مهدویان فیلم بعدی‌اش شیشلیک را کلید زده و مشغول فیلمبرداری آن است.
درخت گردو اثر مهم و قابل تاملی است و امیدواریم امکان تماشای آن برای تماشاگران جدی سینمای ایران هرچه زودتر فراهم شود.
روز صفر
سعید ملکان همیشه به دنبال دستیابی به بهترین موقعیت‌ها برای فیلم‌هایش است و البته همیشه هم موفق شده فیلم‌هایش را در بهترین زمان ممکن به نمایش دربیاورد. حالا روز صفر که اولین تجربه کارگردانی او در کنار تهیه‌کنندگی های متعدد به‌حساب می‌آید مطمئنا حساسیت بیشتری را از طرف او داراست.
فیلمی اکشن و ملی‌گرایانه که امید زیادی به فروش خوب در گیشه دارد و عوامل حتی به عدم توجه خوب به فیلم در داوری‌های جشنواره بسیار معترض بودند.
روز صفر هم از جمله پیش‌بینی‌ها برای نمایش تابستانی بود اما فعلا خبری از اینکه کی و چطور در دسترس تماشاگران قرار خواهد گرفت، نیست.
گربه سیاه
گربه سیاه هم یک فیلم پربازیگر است که کریم امیی آن را کارگردانی کرده و ترلان پروانه و بهره کیان افشار از جمله بازیگرانش هستند. فیلمی که عکس‌های منتشرشده از آن نشان از فضاسازی متفاوتش دارند. عوامل فیلم خصوصا بهرام رادان که تهیه‌کننده کار هم هست، تبلیغات برای اکران فیلم در سال ۹۹ را از همان اواخر سال ۹۸ آغاز کردند اما با توجه به شرایط ناگهانی که پاندمی کرونا به‌وجود آورده، معلوم نیست کماکان بخواهند فیلم را امسال روی پرده ببرند یا نه.
به طور کلی تکلیف سینمای ایران از هروقت دیگری نامعلوم‌تر است و تا وقتی که کرونا چنین با جان مردم بازی می‌کند نمی‌توان گفت چه بلایی در انتظار سینمای ایران است.
در این شرایط نامعلوم و سرگردان شاید بهترین کار سرمایه‌گذاری هرچه بیشتر و کشف پتانسیل‌های بالقوه اکران آنلاین باشد که خصوصا می‌تواند به آثار مستقل‌تری که رانت‌های معمول برای اکران را ندارند کمک شایانی کند.
