مجله نماوا، فرهاد خالدی نیک
«پیکابو» به کارگردانی فرانک مارشال و لیندزی وان، فیلمی مستند محصول سال ۲۰۲۲ کشور آمریکا است. مستندی که زندگی ورزشی و خانوادگی پیکابو استریت، یکی از مطرح‌ترین اسکی‌بازان آمریکایی را به تصویر می‌کشد. ورزشکار زنی که با درخشش خیره‌کننده‌اش در مسابقات جهانی و المپیک، اسکی را به تیتر اخبار ایالات متحده بازگرداند.
این مستند شامل یک گفت‌وگوی پراحساس با پیکابو استریت به همراه تصاویری آرشیوی از حضور وی در مسابقات اسکی و محافل مختلف ورزشی و رسانه‌ای است. مصاحبه‌کننده با پیکابو کسی نیست جز لیندزی وان، که نه تنها خود از قهرمانان اسکی کشور امریکا بوده بلکه در آخرین حضور جهانی پیکابو، از هم تیمی‌های وی نیز بوده است. کسی که در طول مصاحبه نشان میدهد که کاملاً با خاطرات و ویژگی‌های شخصیتی پیکابو آشنا است و از این رو به خوبی می‌تواند مسیر گفتوگو را به پیش ببرد. او کسی است که معتقد است پیکابو به شدت خودش است و یک شخصیت برنده دارد که او را به سمت کسب موفقیت‌های بیشتر سوق میدهد.
بر بلندای افتخار:
فیلم از دوران کودکی و شروع آشنایی پیکابو استریت با ورزش اسکی آغاز می‌شود و در ادامه روند فعالیت حرفه‌ای‌اش را زیر ذره‌بین می‌برد. او که در ۱۳ سالگی از طریق تماشای بازی‌های المپیک زمستانی سال ۱۹۸۴ به اسکی بیش از قبل علاقه‌مند می‌شود، به سرعت در ورزش مورد علاقه‌اش ترقی و پیشرفت می‌کند و در سال‌های ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴ میلادی، مدال‌های نقره مسابقات جهانی و المپیک را از آن خود می‌کند. ورزشکاری که اذعان می‌کند تنها چیزی که برایش اهمیت داشته این بوده که تا جایی که می‌توانسته، سریع اسکی کند. نکته جالب اما این است که او اسکی را نه فقط یک فعالیت حرفه‌ای ورزشی، که به عنوان حرفه‌ای برای خودسازی خویش و تعالی شخصیتی قلمداد می‌کند: «وقتی در حال حرکت هستیم، با خودمان تنها هستیم، پس یاد می‌گیریم که برای رسیدن به همه چیز، فقط باید به خودت تکیه کنی!»
در خلال گفتوگو، پیکابو به لحظه دریافت مدال نقره در المپیک زمستانی نروژ اشاره می‌کند. به لحظه‌ای که به گفته وی همه چیز عالی بود جز این که در جایگاه وسط، پرچم کشورش بالا نرفته و سرود ملی کشورش شنیده نمی‌شد. اتفاقی که باعث می‌شود او در مسابقات بعدی، فقط و فقط برای کسب مدال طلا تلاش کند و در جام جهانی ۱۹۹۶و بازی‌های المپیک زمستانی ناگانو در سال ۱۹۹۸، مدال طلا را به گردن آویزد. افتخاراتی که او را به عنوان اسکی‌بازی برجسته در سطح جهانی مطرح کرد. پیکابو در جایی از گفتوگو از اعتیادآور بودن شور پیروزی می‌گوید. به این معنا که وقتی که یک بار برنده می‌شوی، می‌خواهی که باز هم این اتفاق بیفتد و این چنین است که برای کسب پیروزی های بعدی، از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کنی.
زندگی خانوادگی:
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های فیلم، به نمایش زندگی خانوادگی پیکابو اختصاص دارد. جایی که به اختلافات و مشکلات موجود در زندگی مشترک پدر و مادرش، نقش آن‌ها در دستیابی به موفقیت‌های ورزشی و حتی اتفاقاتی که در سال‌های پایانی عمر پدر روی داد، اشاره می‌شود. پدری سرشار از تناقض که پیکابو از او به عنوان سوپرمنی یاد می‌کند که همیشه از دخترش دفاع می‌کرد و واقعاً به او ایمان داشته است. پدری که در تصاویر مستند پشت صحنه‌ی مسابقات اسکی حضوری گسترده دارد و به تدریج به یکی از شخصیت‌های فرعی فیلم تبدیل می‌شود. به خصوص آن‌که برادر پیکابو (بابا استریت) نیز به توصیف ویژگی‌های شخصیتی و بیان خاطراتی از او می‌پردازد و به معرفی شخصیت وی، کمک می‌کند. همین پدر در جایی دیگر با اعمال خشونت فیزیکی علیه مادر، خانواده را دچار حاشیه‌هایی می‌کند که در سال‌های اوج موفقیت و محبوبیت پیکابو، آن‌ها تمایلی به افشایش نداشتند. حاشیه‌هایی که عاقبت با افشای ماجرای درگیری فیزیکی پیکابو با پدرش رسانه‌ای شد. پرداختن به ابعاد مختلف این ماجرا در زمانی که پدر درگیر یک بحران دارویی بوده است، یکی از بخش‌های مهم فیلم است که سعی می‌کند ابهامات موجود در این پرونده را برطرف کرده و به سوالاتی که در آن زمان در رسانه‌ها برجسته شده بود، پاسخ دهد.
سقوط یک قهرمان:
هر اوجی، فرودی دارد و هر قهرمانی پس از هر صعود، باید منتظر سقوطی هولناک باشد. سقوطی که غالباً پس از تجربه‌ی تلخ شکست، اتفاق می‌افتد. در ورزش اسکی اما سقوط اسکی‌باز در نتیجه‌ی یک سقوط واقعی حاصل می‌شود. سقوطی که بر اثر سرعت زیاد یا برخورد به مانع و از دست دادن تعادل ورزشکار رخ میدهد و می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری را رقم بزند. فاجعه‌ای نظیر آسیب دیدگی شدید ورزشکار و نیاز وی به عمل جراحی که شاید موجب خداحافظی همیشگی وی از میادین حرفه‌ای شود. پیکابو نیز چنین اتفاقی را تجربه می‌کند که در فیلم به خوبی به آن پرداخته می‌شود. از صحنه سقوط و حادث شدن آسیب دیدگی دردناک گرفته تا پشت صحنه‌های مربوط به مراحل درمان و سختی‌هایی که یک ورزشکار حرفه‌ای برای بازگشت به میادین ورزشی، متحمل می‌شود، همه و همه در فیلم به تصویر در آمده است تا فیلم ضمن پرداختن به تام ابعاد شخصیتی پیکابو، یک نمونه قابل توجه تصویری باشد برای ورزشکارانی که احتمالاً در شرایط مشابه به سر می‌برند.
تکمله:
تماشای مستندهایی نظیر «پیکابو» از پتانسبل فوق‌العاده رویدادهای ورزشی جهت ساخت مستندهای تاثیرگذار حکایت می‌کند. اتفاقی که به واسطه غنی بودن تصاویر آرشیوی به راحتی امکان‌پذیر است. برای ما که تصاویر آرشیوی بسیار محدودی از ورزشکاران سرشناس رشته‌های ورزشی پرطرفدارمان در دست داریم، بسیار جای تعجب دارد که زندگی حرفه‌ای و ورزشی یک ورزشکار رشته اسکی این چنین پر و پیمان به تصویر در آمده و کارگردان به خوبی توانسته از این آرشیو کامل، نهایت استفاده را ببرد. رویکردی که امیدواریم در کشور ما نیز اجرایی شود تا در آینده شاهد ساخت مستندهای جذابی از زندگی ورزشی و خصوصی ورزشکاران رشته‌های مختلف باشیم.
