مجله نماوا، ایلیا محمدی‌ نیا

این امر طبیعی است که اگر فیلمی در هالیوود با موفقیت تجاری همراه باشد تهیه‌کنندگان بخواهند دنباله‌ای بر آن بسازند. مثل سری فیلم‌های راکی با بازی سیلوستر استالونه که با موفقیت گیشه‌ای آن دنباله‌های متعددی بر آن ساخته شد که البته در غالب اوقات نخستین فیلم کیفیت بالاتری از فیلم‌های بعدی دارد. در اینجا فیلم بر گرفته از یک رمان نیست بلکه یک یا چند نویسنده فیلمنامه را نوشته اند و بعد از اکران موفق فیلم دنباله‌ای بر فیلمنامه می‌نویسند که می‌شود براساس آن فیلم دیگری را با وام گرفتن از کاراکترهای اصلی و گاه فرعیِ نخستین اثر ساخت. گاهی هم یک رمان بلند در اقتباسی سینمایی چنان مورد توجه قرار می‌گیرد که باز هم تهیه‌کنندگان به سراغ ساخت داستان‌های بعد و ماقبل همان اثر داستانی می‌روند و فیلم‌هایی را تولید می‌کنند. مثل فیلم «پدرخوانده» فرانسیس فورد کوپولا که بعد موفقیت عظیم گیشه‌ای بخش‌های دیگر رمان «پدرخوانده» ماریو پوزو تبدیل به فیلم شد. فیلم «وانکا» به کارگردانی پل کینگ که پیشتر فیلم تحسین شده «پدینگتون» را از او دیده بودیم نه همانند فیلم «پدرخوانده» براساس یک رمان اقتباس شده و نه همانند فیلمی چون راکی بر مبنای موفقیت یک فیلمنامه غیراقتباسی به تولید رسیده است.

داستان این است که رولد دال داستان‌نویس شهیر انگلیسی و خالق داستان‌هایی همچون، «گرملین‌ها» (۱۹۴۳)، «جیمز و هلوی غول پیکر» (۱۹۶۱)، «آقای روباه شگفت‌انگیز» (۱۹۷۰) و ده‌ها داستان جذاب در حوزه کودک و نوجوان در سال ۱۹۶۴ داستان «چارلی و کارخانه شکلات‌سازی» را منتشر کرد که در بسیاری از کشورها همچون ایران بارها منتشر شده است. داستان رولد دال درباره چارلی کودک فقیری است که در نزدیکی یک کارخانه بزرگ شکلات‌سازی زندگی می‌کند و این شانس را پیدا می‌کند که جزو پنج نوجوانی باشد که از کارخانه بازدید می‌کند و… این داستان  ابتدا در سال ۱۹۷۱ با عنوان «ویلی وانکا و کارخانه شکلات‌سازی» به کارگردانی مل استوارت تبدیل به فیلم شد و در سال ۲۰۰۵ با بازی جانی دپ به کارگردانی تیم برتون روی پرده سینماها رفت. نکته حائزاهمیت در این دو فیلم اقتباس سینمایی داستان رولد دال بود.

کمپانی برادران وارنر پیکچرز که حق ساخت فیلم سینمایی از داستان رولد دال را به دست آورده بود بعد از اینکه حق مالکیت شخصیت اصلی داستان رولد دال در داستانش را در سال ۲۰۱۶ به دست‌ آورد تصمیم گرفت بر مبنای شخصیت ویلی وانکا در رمان رولد دال فیلم تازه‌ای به تولید برساند که در واقع پیش‌درآمدی بر دو فیلمی بود که بر مبنای داستان «چارلی و کارخانه شکلات سازی» ساخته بود.

فیلم «وانکا» داستان دوران نوجوانی ویلی وانکا مالک کارخانه شکلات سازی را روایت می‌کند که چگونه از یک نوجوان فقیرتبدیل به مالک بزرگترین و محبوب‌ترین کارخانه شکلات‌سازی در جهان می‌شود. فیلمنامه وانکا را پل کینگ با همراهی سایمن فارنابی  نوشته است.

اگر بخواهیم بین دو فیلم اقتباسی و اثر پل کینگ قیاسی صورت دهیم متوجه می‌شویم به جز شباهت‌های ابتدایی زندگی ویلی وانکا با شخصیت نوجوان چارلی در داستان رولد دال و همچنین حضور دو کاراکتر ویلی وانکا و اومپا-لومپا در فیلم «وانکا» کارگردان فیلم یعنی پل کینگ آشکارا تلاش کرده است از جهان داستان رولد دال فاصله بگیرد. ویلی وانکا بر خلاف رمان رولد دال سرشار از سرزندگی و سرخوشی است؛ او که می‌خواهد رویای مادرش را محقق کند درمی‌یابد راز شکلات مادر چیز مهمی نیست. مهم کسانی هستند که وانکا شکلات را با آنها تقسیم می‌کند. وانکا در می‌یابد هر چیز خوبی در این دنیا با یک رویا شروع می‌شود. رویایی که همیشه ویلی وانکا به مادرش وعده او را داده بود. در داستان رولد دال چارلی در نهایت برنده کارخانه شکلات سازی وانکا می‌شود مشروط به اینکه جدا از خانواده‌اش آن را اداره کند که چارلی نمی‌پذیرد؛ چراکه می‌گوید کارخانه و همه شکلات‌های دنیا را با خانواده‌اش عوض نمی‌کند. اما بعد چند روز که چارلی به همراه وانکا به دیدن پدر وانکا می‌روند چارلی مدیریت کارخانه را می‌پذیرد. حال چارلی یک کارخانه دارد، اما چیزی که آقای وانکا برنده شد خیلی بزرگتر و باارزش‌تر بود یعنی یک خانواده.

پل کینگ کارگردان فیلم«وانکا» اگرچه معتقد است آدمی نباید روی مهربانی غریبه‌ها حساب کند اما خانواده ویلی وانکا را از میان دوستان واقعی او دور هم جمع می‌کند از لری چاکلزورث کمدین و آباکوس کرانچ حسابدار و پایپر بنز لوله‌کش گرفته تا خانم جوان لاتی بله و دختر یتیم نودل.

فیلم اگرچه نیم نگاهی به رمان رولد دال دارد با این همه کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس وانکا تواسته‌اند هویت مستقلی برای آن تدارک ببینند و این امر دشواری بود خاصه آنکه کارگردان «چارلی و کارخانه شکلات‌سازی» کارگردان مشهور سینما تیم برتون باشد.

تماشای «وانکا» در نماوا