مجله نماوا، یزدان سلحشور
یک. «Ray Donovan: The Movie» بخش پایانی یکی از محبوب‌ترین سریال‌های دومین دهه‌ی قرن بیست و یکم است سریالی که در تقاطع دو سریال بسیار تأثیرگذار اولین دهه‌ی این قرن یعنی «سوپرانو» و «شنود» متولد شد و به نوبه‌ی خود بر سریال‌هایی چون «پیکی بلایندرز»، «بوش»، Mr Inbetween و «اوزارک» تأثیر گذاشت و در مواردی هم از آن‌ها تأثیر پذیرفت. اگر «سوپرانو»، نمایشی تماشایی از جهان گنگسترها بود و شنود، نگاهی تاریک به جهانِ پلیس‌های درگیر با گنگسترها، «ری‌داناوان» از هر دو منظر به سراغ جامعه‌ی امریکا رفت آن هم در قالب شخصیتی که نیمی پلیس و نیمی گنگستر بود و بزرگ‌ترین مشکل‌اش، خلاصی از دست پدرش بود که او را مسئول تمام بدبختی‌های گذشته‌اش می‌دانست از مرگ مادر سرطانی‌اش گرفته تا خودکشی خواهرش، از مشکلات روانی برادر کوچک‌اش گرفته تا از کارافتادگی برادر بزرگ بوکسورش که ابتلا به پارکینسون‌اش، معلول اصرار بر مقاومت در رینگ او توسط پدرشان بود. سریال از همان ابتدای خود با آزادی پدر از زندان شروع می‌شود آن هم بعد از ۲۰ سال. پدر را ری داناوان به زندان انداخته یعنی برای او پاپوش دوخته تا در ماجرای قتلی هالیوودی که توسط ستاره‌ای جوان صورت گرفته، متهم جلوه کند البته پدر –با بازی دور از انتظار و بسیار درخشان جان وویت- در این قتل بی‌گناه بوده، وگرنه یک گنگستر بی‌رحم و بدشانس است که دست به هر کاری که می‌زند جز تباهی برای خودش و اطرافیان‌اش چیزی به بار نمی‌آورد. با چنین نگاهی، ری داناوان در واقع اُدیپی‌ست که دائم در پی حذف پدر است حذفی که خود توانایی عاطفی و ذهنی‌اش را ندارد و در همان فصل اول، برای انجام آن یک گنگستر مشهور و فراری را اجیر می‌کند که دخل پدرش را بیاورد [با بازی درخشان جیمز وودز که او را بیشتر با «روزی روزگاری در امریکا»ی سرجو لئونه می‌شناسیم] اما پدرش سخت‌جان‌تر از این حرف‌هاست و آن قدر زنده می‌ماند که نه تنها فصل هفتم را تمام کند که به فیلم پایانی هم برسد!
دو. سریال «ری داناوان» قرار نبود که هفت فصل باشد قرار بود که هشت فصل باشد! اما مشکلاتی پیش آمد که حاصل تصمیم‌گیری‌های عجیب و غریب در شبکه شوتایم بود برای سربریدن مرغ تخم طلا‌شان! شوتایم در بیانیه‌ای اعلام کرد: «پس از هفت فصل باورنکردنی، «ری داناوان» اجرای خود را در Showtime به پایان رساند . ما مفتخریم که سریال در میان تماشاگران، قوی و با چنین استقبال قدرتمندی به پایان رسید. عمیق‌ترین تشکر ما از لیو شرایبر، جان وویت، مجری برنامه دیوید هالندر و کل بازیگران و عوامل، گذشته و حال، برای کار اختصاصی‌شان» اما واقعیت این بود که پشت این جملات توخالی، کلی چرت و پرت خوابیده بود! هالندر که از تصمیم شبکه به همان اندازه‌ی تماشاگران شوکه شده بود در اظهار نظری مؤدبانه اعلام کرد: «عناصر شرکتی در تجارت نمایشی پیچیده هستند و اغلب در چیزهایی غرق می‌شوند که هرگز با صدای بلند از آن‌ها صحبت نمی‌شود» سریال در ۶ فصل دوازده قسمتی به فصل هفتم رسیده بود اما فصل هفتم ناگهان به ده قسمت تقلیل پیدا کرد. چطور؟ کسانی که فصل هفتم را دیده باشند، می‌دانند که عملاً بخش‌های مهمی از فیلم‌نامه برای اینکه دوازده قسمت به ده قسمت تقلیل پیدا کند، فیلم‌برداری نشد و از سوی دیگر، در بخشی از فصل هفتم به ارتباط خودکشی خواهر ری و مشکلات خانوادگی همسر درگذشته‌ی او –که در نهایت به ترک بوستون منجر می‌شود- اشاره شده که ظاهراً قرار بوده این مشکلات در فصل هشتم گره‌گشایی شود اما به سادگی با حذف فصل هشتم گم و گور می‌شود! پایانِ فصل هفتم هم، پایانی برای یک سریال محبوب نیست. نتیجه؟ امتیاز سریال در IMDb پایین آمد [البته نه در حدی که بگوییم سقوط کرده!] و تماشاگران ناراضی، به معنای کامل کلمه، شبکه شوتایم را در فضای مجازی بیچاره کردند! حاصلِ کار؟ شبکه تصمیم گرفت برای جبران این خرابکاری عظیم، یک فیلم پایانی بسازد که تا هم داستان را بتواند جمع و جور کند هم تماشاگران را تا حدی راضی کند. گری لوین، رئیس بخش سرگرمی Showtime، به تماشاگران وعده یک پایان رضایت‌بخش با فیلم را داد: «ما صدای طرفداران را شنیدیم و اگر پاسخگوی مخاطبان خود نباشیم، چیزی نیستیم. من فکر می‌کنم این فیلم دو ساعته ری داناوان کمک زیادی به زیباتر کردن این پایان خواهد کرد.» اما عملاً فیلمی ۱۰۰ دقیقه‌ای به نمایش درآمد که فیلم خوبی‌ست با این همه اختلاف زمانی بیست دقیقه‌ای با آنچه که اعلام شد، نشان می‌دهد که شبکه قصد نداشته که پول زیادی صرفِ این «زیباتر کردن پایان» کند!
نوآوری در ساخت فیلم پایانی برای یک سریال موفق
تا پیش از ساخت فیلم «ری داناوان»، ما عموماً شاهد دو رویکرد برای ساخت فیلم پایانی برای یک سریال موفق بودیم؛ یا ماجراهای فیلم کلاً به گذشته برمی‌گشت مثل فیلم پایانی سریال «سوپرانو» [قدیسان بیشمار نیوآرک The Many Saints of Newark فیلمی در ژانر درام و جنایی به کارگردانی آلن تیلور است که قرار بود در سپتامبر سال ۲۰۲۰ منتشر شود، ولی پخش آن به دلیل کوید-۱۹ تا مارس ۲۰۲۱ به تعویق افتاد. این فیلم در واقع پیش درآمد وقایع و شخصیت‌های سریال موفق تلویزیونی «خانواده سوپرانوست»] یا به سرنوشت شخصیت‌های باقی‌مانده از سریال می‌پرداخت مثل فیلم پایانی «بریکینگ بد» [اِل کامینو: فیلم بریکینگ بَد El Camino: A Breaking Bad Movie یا به اختصار ال کامینو، فیلمی آمریکایی در ژانر تریلر جنایی‌ست که در سال ۲۰۱۹ منتشر شد. این فیلم بخشی از فرنچایز «بریکینگ بد» است که دنباله و مؤخره‌ای بر مجموعه تلویزیونی بریکینگ بد محسوب می‌شود] اما فیلم ری داناون، در عینِ بازگشت به گذشته به آینده هم نظر دارد و دیوید هالندر هم به عنوان یکی از فیلم‌نامه‌نویسان و هم به عنوان کارگردان، سعی دارد فیلمی تقریباً مستقل از سریال را ارائه دهد فیلمی که برای مخاطبان سریال، پذیرفتنی و برای آنهایی هم که سریال را ندیده‌اند، اثری محبوب باشد. در فیلم، تقریباً همه‌ی عناصر مهم سریال، بازتعریف می‌شوند و تمرکز بر گذشته‌ای‌ست که در سریال، بخشِ اعظمِ آن در دیالوگ‌ها، شکل گرفته بود نه در نماها و سکانس‌هایی پیشِ روی مخاطب. فیلم البته می‌توانست با پایانی تراژیک‌تر، بدل به اثری محبوب‌تر شود با این همه پایانِ فعلی آن هم پایانی تأثیرگذار است. [ری داناوان، به عنوان شخصیت اصلی به نقطه‌ای تراژیک می‌رسد که دیگر اسلحه، مشکلی را حل نخواهد کرد. سکانس شام خانوادگی رویایی برادر بزرگ‌تر، به نوعی یادآور سکانس پایانی «پدرخوانده۲» است و شخصیت پدر هم به آرامشی می‌رسد که سال‌ها در جستجوی آن بوده تا کاری برای خانواده‌اش انجام دهد به جبرانِ گناهانِ نابخشودنی‌اش. واقعیت این است گرچه آرامش او برای مخاطبانی که او را دوست دارند، چندان خوشایند نیست ولی واقعاً کل خانواده را از موقعیت‌های تراژیک بعدی دور نگه می‌دارد!] شاید لیو شرایبر به عنوان بازیگر اصلی و یکی از دست‌اندرکاران مهم تولید سریال [بعضی قسمت‌ها را حتی خودش کارگردانی کرد] هنوز امید دارد که شبکه، دوباره تمایلی برای ادامه‌ی سریال داشته باشد با چنین پایانی برای فیلم!
جان وویت باورنکردنی!
جان وویت، گرچه در کارنامه بازیگری خود همیشه بازیگر مطرحی بوده اما واقعیت امر این است که تا حضور در سریال «ری داناوان»، هنوز با فیلم محبوب «کابوی نیمه‌شب» [اثر مشهور ۱۹۶۹ جان شلزینجر] به یاد آورده می‌شد. وویت در این سریال، به شکلی دور از انتظار، فوق‌العاده ظاهر شد. احتمال می‌دهم در نقشی که فرزندان‌اش از او متنفر بودند، داشته زندگی واقعی خود را به تصویر می‌کشیده. او دو فرزند دارد: آنجلینا جولی و جیمز هیون که همان طوری که از اسم‌ها برمی‌آید هیچ کدام اسم پدر را ندارند! هر دو فرزند از پدرشان متنفر بودند و سعی مداوم وویت در زندگی واقعی، برای سر و سامان دادن به ارتباط‌اش با دو فرزندش به جایی نرسید. وویت در سریال و فیلم «ری داناوان»، در واقع با مصالح زندگی ویران خود، قصری باشکوه با شخصیت میکی داناوان ساخت! متأسفانه اغلب همین طور است تراژدی‌های زندگی ما، تماشاگران را به تحسین وامی‌دارد!
