مجله نماوا، ایلیا محمدینیا
سینما در برگیرنده ژانرهای (گونههای) بسیاری است از کمدی گرفته تا تراژدی و… با این همه شاید بتوان گفت تنها یک ژانر سینمایی هست که تمام مولفههای آن از دل فرهنگ غرب و اینجا مشخصا آمریکا آمده است؛ اما محبوبیتی جهانی یافته (البته که در بسیاری از کشورها از جمله کشور خودمان تولید آثاری در گونه وسترن با بومیسازی مولفههای خاستگاه آن در غرب به تولید رسیدهاند اما به هر حال هنوز هم فیلمهای وسترن توانستهاند هویت اصیل خود را حفظ کنند) با این همه ژانر وسترن هنوز جزو محبوبترین گونههای سینمایی محسوب میشود که تقریبا در سراسر جهان طرفداران پروپا قرصی هم دارد. همین نگرش هم باعث شده در غالب اوقات در سالنهای سینما یا در صفحههای تلویزیون و…از منظر گیشه موفق عمل کند.
از فیلم «دزدی بزرگ از قطار» محصول ۱۹۰۳، به کارگردانی ادوین پورتر به عنوان نخستین فیلم داستانی تاریخ سینما در گونه وسترن یاد میشود، آنچه که از ژانر وسترن به یادگار مانده؛ خیابانی خاکی، چند مغازه و خانه و یک هتل کوچک؛ دفتر کلانتر شهر و کلیسای کوچک شهر و..است که هنوز هم در فیلمهای اینچنینی وجود دارند. در فیلمهای وسترن چند مولفه ثابت به جز لوکیشن و نوع پوشش وجود دارد که تقریبا در تمامی آثار این ژانر مشترکاند. نخست آن که قهرمان این آثار غالبا به تنهایی وارد عمل میشوند. در واقع ما در این آثار فقط با یک قهرمان سروکار داریم که فارغ از امکاناتی که میتواند بهره ببرد ترجیح میدهد خود به تنهایی چالشهای پیش روی خود را سامان ببخشد. دیگر اینکه در فیلمهای وسترن اگرچه قانون در پارهای اوقات میتواند و میخواهد با ابزارهای خود علیه ضد قهرمان فیلم عمل کند، اما قهرمان فیلم خود را بینیاز از کمک آنها میداند گویی شان این اقدام با کمک نیروهای حاکمیتی چندان همخوانی ندارد. از طرفی خانواده رکن مهم غالب این فیلمها محسوب میشوند چرا که مهم تلقی شده و گویی همه کارها برای ان است که خانواده در آرامش باشد.
فیلم سینمایی «راه قدیمی» یا (The Old Way) محصول سال ۲۰۲۳ کشور آمریکا به کارگردانی برت دونوهو (Brett Donowho) از جمله آثاری است که در همین ژانر تولید شده و تقریبا همه مولفههای ژانر وسترن را در خود دارد. از خانواده و انتقام گرفته تا فردیت قهرمان و لوکیشنها و لباسهایی که به شدت آشنا هستند. با این همه فیلم راه قدیمی تلاش میکند راهی متفاوت را بپیماید.
در فیلم چند شخصیت اصلی داریم از کلتون بریگز با بازی نیکلاس کیج که ظاهر قهرمان اصلی فیلم است و جیمز مک الیستر ( Noah Le Gros) تا مارشال جرت ( Nick Searcy) به عنوان مارشال و نماینده دولت مرکزی، با این همه با وجود اینکه فیلم با کلتون بریگز) شروع میشود نمیتوان گفت او قهرمان اصلی فیلم محسوب میشود چرا که باید گفت ما در فیلم دو قهرمان مهم داریم نخست روث همسر و بعد هم قهرمان غیرقابل انکار فیلم بروک دختر کلتون بریگز است.
کلتون بریگز
یک آدمکش اجارهای و بیرحم است که از هیچ چیز حتی از مرگ هم نمیترسد به همین جهت هم هست که بیمهابا و بیآنکه ترسی از مرگ داشته باشد با مخالفانش مواجه میشود. کمحرف است و بیشتر با تفنگ و نگاهش حرف میزند.
روث بریگز (Kerry Knuppe)
همسر کلتون است او تنها کسی است که تواسته با عشق خود کلتون را با جهان احساسات آشنا کند اوتوانسته یک هفتتیرکش و قاتل بیرحم را به مردی صاحب خانواده و یک مغازه دارآرام تبدیل کند. از نحوه آشنایی با با کلتون چیزی در فیلم نمیبینیم و نمیشنویم اما متوجه میشویم او تنها کسی در جهان است که توانسته مفهوم ترس را در دل شوهر قاتلش بیندازد. جایی در فیلم کلتون به دخترش میگوید همیشه میترسیدم که مادرت مرا دوست نداشته باشد و این ترس همیشه با من بود.
بروک (Ryan Kiera Armstrong)
بروک دختر کلتون را باید مهمترین قهرمان فیلم دانست. او با فرهنگ و تربیت مادرش رشد کرده و بزرگ شده است اما با فرهنگ پدر تبدیل به موجودی دیگر میشود.
در فیلم روث زنی است که باعث تغییر کلتون از قاتلی بیرحم به آدمی اهل خانواده میشود در واقع روث همسرش را دچار تحول کرده باعث رشد او و بازگشتش به جامعه انسانی میشود. بروک اما در این میان اگر چه پرورش یافته روث مادرش است، اما آنقدر آگاه است که بداند با مرگ مادر همه چیز با تغییر پدرش دچار تغییر خواهد شد حتی خودش که پیش از مرگ مادر در مغازه پدرش آبنباتهای کثیف را با دستمالی تمیز میکند، اما پس از مرگ مادرش با تغییر شرایط تحت تعالیم پدر تبدیل به آدمکشی میشود که میداند در این شرایط سخت چگونه زندگی خود را سروسامان دهد.
«راه قدیمی» اثری است که هم میتواند علاقهمندان این ژانر را راضی نگاه دارد و هم کسانی که احتمالا فکر میکنند فیلم وسترن حرف تازهای ندارد.