مجله نماوا، فرهاد خالدی نیک
دروغ‌ها مانند غده‌های سرطانی‌اند که به تمام زندگی آدمی سرایت می‌کنند! سیمون الکس
دنیای ورزشکاران حرفه‌ای کاملاً با زندگی مردمان عادی متفاوت است. عواملی چون شدت تمرینات، نوع تغذیه و فشارهای روحی و روانی مختلف، سبک زندگی متفاوتی را برای ایشان رقم می‌زند و باعث می‌شود که نوعی دیگر از زندگی را تجربه کنند. نوعی متفاوت از زندگی که تحت تاثیر قوانین خاص و قواعد حاکم بر تورنمنت‌ها و رقابت‌های ورزشی نیز هست و بسیاری از ورزشکاران را ملزم به رعایت آن قواعد می کند.
فیلم مستند «دروغ آرمسترانگ» پرداختن به گوشه‌هایی از زندگی یکی از این ورزشکاران حرفه‌ای را در دستور کار قرار داده است. مستندی در گونه بیوگرافی، ورزشی به نویسندگی و کارگردانی الکس گیبتی که توسط کمپانی کندی مارشال پروداکشنز در سال ۲۰۱۳ ساخته شده و در آن بخش‌هایی مهم از زندگی ورزشی و خصوصی لانس آرمسترانگ، دوچرخه‌سوار مشهور آمریکایی با حضور چهره‌های شاخصی چون لانس آرمسترانگ، رید آلبرگوتی، بتسی اَندریو، فرانکی آندریو و … زیر ذره بین رفته است
عنوان فیلم «دروغ آرمسترانگ» براساس تیتر جنجال برانگیز روزنامه اکیپ در تاریخ ۲۳ آگوست سال ۲۰۰۵ انتخاب شده است. دروغ بزرگی که عاقبت برملا می‌شود و آرمسترانگ در این فیلم، جزئیات آن را از زبان خودش روایت می‌کند؛ ورزشکاری که معتقد است در زندگی‌اش زیاد دروغ نگفته است، ولی دروغ بزرگ چرا!
آمریکایی‌ها لانس آرمسترانگ را سوپرمن دوچرخه‌سواری می‌دانستند. دوچرخه‌سوار بی‌نظیری که فاتح بی‌بدیل تورهای دوچرخه‌سواری بود و پس از مبارزه نفس‌گیرش با بیماری سرطان، واژه سوپرمن بیش از پیش برازنده‌اش می‌نمود. اما قهرمان مبارزه با سرطان با اثبات مساله دوپینگ او و هم‌تیمی‌هایش به سرعت به یک دروغگوی متقلب تبدیل شد. متقلبی که پس از مدتی پنهان‌کاری، انکار موضوع و طفره رفتن از افشای حقیقت به این نتیجه و باور رسید که: «خیلی سخت است که تا ابد حقیقت را پنهان کرد.» حقایقی که او بالاخره در گفت‌وگو با اپرا وینفری به آنها اعتراف و فاش کرد که همه پیروزی‌های بزرگش را در توردو فرانس با تقلب و استفاده از داروهای نیروزا و دوپینگ خونی به دست آورده است.
فیلم به همین بهانه نقبی به گذشته‌های دور می‌زند و با پخش و مرور تصاویری آرشیوی به تاریخچه رقابت‌های توردو فرانس یا تور فرانسه می‌پردازد. مهم‌ترین و معتبرترین مسابقه دوچرخه سواری جاده دنیا که در سال ۱۹۰۳ تأسیس شده و اکنون هر ساله به مدت سه هفته در فصل تابستان در جادههای کشور فرانسه و کشورهای اطرف آن برگزار می‌شود. تورنمنتی که با دشواری‌های خاص خود، هر ساله ورزشکاران بسیاری را از سرتا سر جهان به چالش می‌کشد. به خصوص آن چالش معروفی که دوچرخه سواران را مجبور می‌کند مسافتی در حدود ۳۲ کیلومتر را در جادههای شیب‌دار و سربالایی‌های طاقت فرسا و تپه‌های مرتفع کوه آلپ، رکاب بزنند.
این چنین است که پای پزشکان نیز به توردو فرانس گشوده شد تا با برنامه های تمرینی و پزشکی آنها برای بهبود عملکرد ورزشکاران، این رقابت‌ها رنگ و بوی دیگری پیدا کند. در این میان، میکله فراری پزشک لانس آرمسترانگ از مشهورترین‌ها بود. معروف بود که او با برنامه‌ریزی دقیق و حساب شده‌اش، دوچرخه‌سواران را به پادشاه جاده‌ها تبدیل می‌کند. پزشکی که البته عاقبت رسوا شد و همگان دریافتند که هنرش در واقع چیز دیگری است.
او بود که با مهارت و تبحر خاصی، راه و رسم دوپینگ حرفه‌ای را به آرمسترانگ آموزش می‌داد و از این رو در کسب پیروزی‌های بزرگش، نقش مهمی ایفا کرد. با این حال، فیلم با پخش بخش‌هایی از افشاگری‌های سایر هم تیمی‌های آرمسترانگ از یک واقعیت دهشتناک دیگر پرده بر می‌دارد. این که استفاده از داروهای ممنوعه‌ای چون ای پی او، نه یک تصمیم فردی، که به نوعی یک حرکت سیستماتیک بوده است. بدین ترتیب ورزشکاران تلاش می‌کردند که جزئی از سیستمی باشند که دنیای دوچرخه‌سواران حرفه‌ای را هدایت می‌کرد. سیستمی که دامنه‌ی آلودگی و فسادش حتی به آژانس ضددوپینگ نیز کشیده شده بود و این طریق به ورزشکاران و پزشکان ایشان، اطلاع‌رسانی و کمک‌های شایانی می‌شد.
تلاش برای عبور از قهرمانی و رسیدن به پهلوانی
در کنار نمایش جالب توجه تصاویری بکر و کمتر دیده شده از مسابقات دوچرخه‌سواری، به تصویر کشیدن صحنه‌هایی از کمک‌رسانی آرمسترانگ به بیماران و کودکان سرطانی از دیدنی‌ترین بخش‌های فیلم است. جایی که او با کمک های مادی فراوان و حضور تاثیرگذار معنوی‌اش، به محبوبیتی شگرف دست پیدا می‌کند و به عبارتی دیگر از جایگاه قهرمانی به وادی پهلوانی پای می‌گذارد.
پهلوانی که رابین هودوار، ثروت و اعتبار برآمده از تقلب و فریبکاری‌اش در رقابت‌های دوچرخه‌سواری را در جهت کارهای عام‌المنفعه هزینه می‌کرد. ورزشکاری که پس از بازگشت دوباره‌اش در سال ۲۰۰۹، هر چند به نظر می‌رسید تحت تاثیر افزایش سن با روزهای اوجش فاصله دارد، ولی جنگندگی همیشگی‌اش را داشت و باعث شد که روزنامه‌ای که روزی روزگاری «دروغ آرمسترانگ» را تیتر کرده بود، با تیتر «درود بر آرمسترانگ» از عملکرد وی به نیکی یاد کند. این می‌توانست پایانی ایده‌آل برای چنین فیلم و چنین قهرمان نامداری باشد، اما چهار سال بعد باز هم شواهدی مبنی بر دوپینگ او در سال ۲۰۰۹ منتشر شد. شواهدی که هر چند باز هم با تکذیب آرمسترانگ مواجه شد، ولی دیگر کمتر کسی بود که او و گفته‌هایش را باور کند. او بسان چوپان دروغگو، اعتبارش را کاملاً از دست داده بود!
به گفته یکی از دوستان آرمسترانگ، او برای نباختن، حاضر بود هر کاری را انجام دهد. ورزشکاری که عاقبت از شرکت در همه مسابقات ورزشی که توسط سازمان‌های ضد دوپینگ نظارت می‌شود، محروم شد و مستند «دروغ آرمسترانگ» به خوبی جذاب‌ترین و ناگوارترین لحظات زندگی ورزشی و حتی شخصی‌اش را به تصویر می‌کشد. فیلمی که در جشنواره‌های مختلف، جوایز متعددی به دست آورده که از میان آنها می‌توان به دریافت جایزه گلدن تریلر، جایزه فیچر و نامزدی دریافت جوایز بفتا و سی اف سی ای اشاره کرد. این مستند جذاب و قابل تامل را می‌توانید با دوبله اختصاصی نماوا و یا زبان اصلی همراه با زیرنویس فارسی و یا انگلیسی تماشا کنید.
